3. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y cais i ymestyn y drwydded echdynnu ym mwynglawdd brig Glan Lash? OQ58453

Diolch. Rwy'n ymwybodol bod cais cynllunio wedi cael ei gyflwyno i Gyngor Sir Gaerfyrddin am estyniad i fwyngloddio yng Nglan Lash. Ar hyn o bryd, ni ofynnwyd i Lywodraeth Cymru ystyried unrhyw estyniad i awdurdodiad trwydded cyfatebol yr Awdurdod Glo. Pe bai cais yn cael ei wneud, byddwn yn ei ystyried yn erbyn ein polisi datganedig.

Diolch, Trefnydd. Y peth diddorol gyda Glan Lash yw bod adroddiad ecoleg cynllunio annibynnol a gomisiynwyd gan Gyngor Sir Gaerfyrddin wedi argymell gwrthod y cais ar y sail nad yw'n cyflawni dyletswydd y cyngor i gynnal a gwella bioamrywiaeth. Maen nhw'n cyfeirio at ddeddfau a wnaed gan y Senedd hon. Felly, pa un sy'n iawn, o ystyried y ceisiadau cynllunio posib ynghylch ymestyn Aberpergwm, a haeriad Llywodraeth Cymru nad oes ganddi unrhyw sail i ymyrryd yn y cais? Oherwydd, siawns nad oes yr un ohonom ni eisiau mwy o lo. Diolch yn fawr iawn.

Diolch. Rwy'n ymwybodol bod Cyfoeth Naturiol Cymru a swyddog ecoleg yr awdurdod cynllunio wedi codi pryderon ynghylch y datblygiad arfaethedig, ac mae'r pryderon hynny yn mynd i gael eu hystyried, rwy'n deall, gan y pwyllgor cynllunio maes o law. Mae gennym ni gyfeiriad hysbysu ar waith sy'n nodi:

'pan nad yw awdurdod cynllunio lleol yn bwriadu gwrthwynebu cais ar gyfer cais i ddatblygu petrolewm neu ddatblygu glo, mae’n ofynnol hysbysu Gweinidogion Cymru.'

Rwy'n meddwl bod yna dipyn o wahaniaeth yma. Felly, mae Glan Lash o fewn y gyfundrefn gynllunio ar hyn o bryd, ond mae gan Aberpergwm ganiatâd cynllunio ar waith eisoes, felly mae hynny bellach yn cael ei ystyried o fewn cyfundrefn drwyddedu cwbl ar wahân yr Awdurdod Glo. Felly, mae'r gyfundrefn gynllunio a thrwyddedu'r Awdurdod Glo yn cyflwyno dyletswyddau gwahanol iawn ar Weinidogion Cymru, ac mae'r swyddogaethau gweithredol datganoledig yn cael eu sbarduno gan feini prawf gwahanol iawn, felly rwy'n meddwl mai dyna'r gwahaniaeth rhwng y ddau.

Rwy'n credu bod Bryn Bach Coal Limited wedi gwneud cais i Gyngor Sir Gaerfyrddin am ganiatâd i gloddio trwy weithrediadau cloddio arwyneb 110,000 tunnell o lo carreg o'r ansawdd gorau o estyniad arfaethedig Glan Lash. Ar ôl edrych ar eu gwefan, gwefan y cyngor sir, rwy'n sylwi y derbyniwyd y cais ar 29 Tachwedd 2019. Felly, roedd yn gwestiwn synhwyrol i'w ofyn am yr hyn sy'n digwydd yma, pan nad oes penderfyniad wedi cael ei wneud o hyd dair blynedd yn ddiweddarach. Rwy'n sicr yn hyderu y bydd yr awdurdod cynllunio yn seilio eu penderfyniad ar bolisi cynllunio.

Nawr, y realiti yw, pa un a ydym ni'n ei hoffi ai peidio, mae galw am lo yng Nghymru, ac yn y DU, defnyddiwyd 7.3 miliwn tunnell yn 2021. Mewn gwirionedd, mewnforiodd y DU 4.6 miliwn tunnell dim ond y llynedd. Felly, pa gamau ydych chi a'ch Llywodraeth yn eu cymryd i sicrhau, trwy ddilyn ein nodau a'n huchelgeisiau sero-net, nad yw Cymru'n mynd i ddod hyd yn oed yn fwy dibynnol ar lo sy'n cael ei fewnforio? Diolch.

Diolch. Wel, fel y gwyddoch chi, ein hamcan polisi yw osgoi echdynnu a defnydd parhaus pob tanwydd ffosil; i ddod â'r gwaith o gloddio a defnyddio glo i derfyn wedi'i reoli; ac i sicrhau'r trosglwyddiad cyfiawn hwnnw sydd ei angen arnom ni ar gyfer y gweithwyr a'r cymunedau hynny a fyddai'n cael eu heffeithio gan y newid. Rydym ni'n gwybod, os byddwn ni'n ymestyn gwaith cloddio glo presennol yng Nghymru, y byddai'n cael effaith sylweddol o'r fath cyllideb garbon sy'n rhwymo mewn cyfraith—dylwn eich atgoffa chi, yn rhwymo mewn cyfraith; does dim pwynt tynnu wyneb—mae'n gyllideb carbon sy'n rhwymo mewn cyfraith. Byddai hefyd yn cael effaith ar gyllidebau carbon y DU sy'n rhwymo mewn cyfraith hefyd, oherwydd yn amlwg, mae'r hyn yr ydym ni'n ei wneud yng Nghymru yn cael effaith ar weddill y DU ac fel arall.