Y Gronfa Ffyniant Bro

1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru ar 28 Medi 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Hefin David Hefin David Labour

2. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda Thrysorlys EF ynglŷn â chronfa ffyniant bro Llywodraeth y DU? OQ58438

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 1:37, 28 Medi 2022

(Cyfieithwyd)

Mae Llywodraeth y DU wedi diystyru Llywodraeth Cymru a’r Senedd mewn perthynas â'r gronfa hon, sy’n methu mynd i’r afael ag anghydraddoldebau rhanbarthol parhaus ledled y DU. Dro ar ôl tro, rwyf wedi sôn wrth gyfres o Gangellorion a Gweinidogion y Trysorlys am y tarfu a’r golled sylweddol o gyllid cyffredinol sy’n effeithio ar gymunedau, busnesau ac elusennau yng Nghymru.

Photo of Hefin David Hefin David Labour

(Cyfieithwyd)

Ac mae'n achosi problem wirioneddol; mae’r newid arweinyddiaeth yn y Trysorlys ac yn y Llywodraeth wedi arwain at lawer o ansicrwydd, er bod ansicrwydd yno eisoes. Ar hyn o bryd, mae gennym Lywodraeth sy'n rhoi eu troed ar y sbardun a'r brêc ar yr economi ar yr un pryd, ac yn gorweithio'r injan—nid yw'n syndod nad ydynt wedi denu sylw at godi'r gwastad. Efallai eu bod wedi denu sylw at godi'r gwastad—codi'r gwastad i fancwyr, ond nid codi'r gwastad i'n cymunedau. [Torri ar draws.] Efallai nad ydych yn hoffi hynny, ond dyna'r gwir. Mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili wedi gallu cael rhywfaint o’r cyllid, ond y broblem yw bod terfynau amser tynn iawn ynghlwm wrtho, ac mae hynny’n cynyddu faint o risg ac ansicrwydd sy’n gysylltiedig â'r gwaith o ddarparu’r cyllid. Mae'n rhaid iddynt wario'r arian hwnnw yn ystod y flwyddyn ariannol hon, ond mae'r cyngor a'r ffordd y caiff yr arian ei ddarparu'n ansicr iawn. Felly, a wnaiff y Gweinidog ei gorau i godi hyn gyda Llywodraeth y DU? Mae cyngor Caerffili yn chwarae eu rhan, ac mae'n bryd bellach i Lywodraeth y DU chwarae ei rhan hithau.

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 1:38, 28 Medi 2022

(Cyfieithwyd)

Rwy'n fwy na pharod i barhau i gyflwyno’r dadleuon hyn ynghylch y gronfa ffyniant bro a’r gronfa ffyniant gyffredin i Lywodraeth y DU. Mae gennym gyfarfod nesaf y pwyllgor sefydlog rhyngweinidogol, sef y cyfarfodydd pedairochrog gynt, lle mae holl Weinidogion cyllid y DU yn dod ynghyd, ac rydym wedi gofyn yn benodol am drafodaeth ar arian newydd yn lle cyllid yr Undeb Ewropeaidd. Mae'r terfynau amser byr yn bryder gwirioneddol. Wrth gwrs, gyda chyllid Ewropeaidd, byddech yn proffilio'r gwariant dros nifer o flynyddoedd, a chredaf fod y terfynau amser byr ar gyfer ceisiadau a chyflawni yn destun cryn bryder. Yn ogystal â hynny, mae maint y gronfa'n destun cryn bryder hefyd. Gwn fod Caerffili wedi gwneud cais am fwy na £66 miliwn o gyllid drwy ail rownd y gronfa ffyniant bro, ond nid yw’r gronfa ei hun ond yn werth £800 miliwn ar gyfer yr Alban, Gogledd Iwerddon a Chymru, felly ychydig iawn y bydd yn ei wneud i godi'r gwastad, ac rydym yn ofni y gallai nifer o awdurdodau lleol gael eu siomi mewn perthynas â'r ceisiadau y maent wedi'u cyflwyno. Ond yn sicr, byddwn yn parhau i bwyso ar Lywodraeth y DU—rwy'n gwneud hynny gyda fy nghyd-Aelod, Vaughan Gething, sy'n arwain ar hyn—i gael dull mwy amserol, ac i gynyddu lefel y cyllid sydd ar gael drwy'r cronfeydd hyn.

Photo of James Evans James Evans Conservative 1:40, 28 Medi 2022

(Cyfieithwyd)

Mae agenda ffyniant bro Llywodraeth y DU wedi darparu buddion sylweddol i ganolbarth Cymru, gyda chyfanswm o £22 miliwn yn cael ei fuddsoddi ym Mhowys yng nghyllideb yr hydref diwethaf ar gyfer elfennau o ofal cymdeithasol, twristiaeth a thai, y mae gwir angen y rhan fwyaf ohonynt yn fy nghymuned. A yw’r Gweinidog yn cytuno â mi fod cyllid o'r fath gan Lywodraeth Geidwadol y DU yn hwb enfawr i gymunedau gwledig, arian na fyddai byth wedi’i ddarparu gan yr UE na Llywodraeth Cymru o dan hen systemau ariannu biwrocrataidd, gan fod Llywodraeth Geidwadol y DU yn awyddus i godi'r gwastad, a chithau ond yn awyddus i ostwng y gwastad?

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 1:41, 28 Medi 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, roeddwn yn meddwl tybed ble i ddechrau gyda’r cyfraniad hwnnw, gan y gwyddom fod y fethodoleg yn unig yn golygu y bydd Cymru’n cael £1 biliwn yn llai mewn arian newydd gan y Deyrnas Unedig o gymharu â’r hyn y byddem wedi’i gael gan yr Undeb Ewropeaidd. Felly, mae Cymru ar ei cholled yn llwyr yn hyn. Ac os ydych yn credu bod £20 miliwn mewn un ardal o Gymru yn gyfystyr â llwyddiant mawr yn sgil y gronfa, mae hynny'n gwbl chwerthinllyd, gan fod swm y cyllid sydd bellach yn dod i Gymru gymaint yn llai nag y gallai fod, a byddwn yn gallu gwneud llai o lawer ledled Cymru.