A gaf fi ddiolch i Joel James am roi munud imi yn y ddadl hon? Yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg, roedd cred y gallech roi unrhyw beth yn y môr a'r afonydd ac y byddai'n gwasgaru, heb broblem o gwbl—byddai'n gwanhau'n ddim. Yn ail hanner yr ugeinfed ganrif, daethom i sylweddoli nad oedd hyn yn wir a dechrau glanhau ein hafonydd. Yn anffodus, mae'n ymddangos ein bod bellach yn dychwelyd i'r bedwaredd ganrif ar bymtheg.

Rwyf am wneud tri phwynt cyflym. Mae carthion heb eu trin yn cael eu gollwng i afonydd fel afon Tawe gan waith trin Trebanos; mae llygredd ffosfforaidd yn arwain at ewtroffigedd yn afon Gwy; mae microblastigion wedi mynd i'r dŵr ym mhob man. Rydym yn yfed y dŵr hwn wedyn ar ôl ei drin. Pe bai pobl yn gweld sut olwg oedd ar y dŵr cyn ei drin, mae'n debyg na fyddent yn ei yfed.

Mae angen glanhau ein hafonydd a dirwyo llygrwyr. Yr unig ffordd y gwnewch chi atal pobl rhag llygru yw pan fydd yn dechrau taro eu pocedi; fel arall, nid yw llygrwyr yn talu dim amdano ac nid yw'n gwneud unrhyw ddrwg iddynt hwy.