8. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i gau'r bwlch rhwng y rhywiau ymhlith myfyrwyr addysg uwch? OQ58490

Llywydd, er bod y prif ddata yn datgelu bwlch rhwng y rhywiau, mae'r rhaid yn cuddio sefyllfa fwy cymhleth ar lefel pwnc. Ymrwymiad y Llywodraeth hon yw sicrhau bod gan bob person yng Nghymru ddyheadau uchel a chyfle teg a chyfartal i gyrraedd eu potensial llawnaf, drwy ddarparu cyfres o lwybrau gwahanol a hygyrch i ddysgu.

Prif Weinidog, yn ddiweddar, cafodd adroddiad ei ryddhau yn llyfrgell Tŷ'r Cyffredin sy'n dangos mai gwrywod gwyn, dosbarth gweithiol sy'n lleiaf tebygol o fynd i'r brifysgol yn y DU. Ar ôl ymchwilio ychydig i ffigurau Cymru, gwelais i fod y ffigurau'n dangos bod y bwlch rhwng y rhywiau yng Nghymru yn hyn o beth, ar gyfartaledd, yn waeth na chyfartaleddau'r DU a Lloegr. Ac o fewn y bwlch hwn, myfyrwyr gwyn sy'n wynebu'r anghyfartaledd mwyaf rhwng y rhywiau wrth fynychu'r brifysgol, yng Nghymru a'r DU gyfan. Mae anghyfartaledd rhwng y rhywiau yng Nghymru 6 y cant yn ehangach na'r cyfartaledd cenedlaethol. Prif Weinidog, mae mwy o fyfyrwyr yn ennill lleoedd mewn prifysgolion ym mhob demograffeg yn y DU ac eithrio dynion gwyn, sydd wedi gostwng 10 y cant yn ystod yr wyth mlynedd ddiwethaf. Mae'n hanfodol bellach ein bod ni'n taflu rhywfaint o oleuni ar y mater hwn ac yn edrych i achosion sylfaenol pam mae un grŵp penodol o bobl yn y gymdeithas yn cael eu gadael ar ôl. Ni allwn ni ac ni ddylem ni anfon cenhedlaeth o ddynion gwyn ifanc, dosbarth gweithiol i fin sbwriel hanes yn enw amrywiaeth, neu unrhyw beth arall, a dweud y gwir. Felly, Prif Weinidog, beth mae'ch Llywodraeth yn ei wneud i sicrhau nad yw'r anghydraddoldeb hwn yn gwaethygu yn ystod y blynyddoedd nesaf, ac a fyddwch chi'n cytuno i sefydlu ymchwiliad i achosion sylfaenol yr argyfwng hwn?

Daeth y Dirprwy Lywydd (David Rees) i’r Gadair.

Wel, Llywydd, rwy'n anghymeradwyo parodrwydd yr Aelod i droi pob un mater, waeth pa mor ddifrifol, yn fath o ryfel diwylliant. Yn wir, nid oes angen gwneud hynny o gwbl; mae'n fater difrifol—roedd yn haeddu gwell cwestiwn nag y gwnaethoch chi lwyddo i'w ddarparu'r prynhawn yma. Ac, fel y dywedais i, y tu ôl i benawdau'r ffigurau hyn mae llawer mwy o gymhlethdod nag yr oedd yr Aelod yn barod i gyfaddef. Mae cyfres gyfan o bynciau lle mae mwy o ddynion ifanc, gan gynnwys dynion ifanc, gwyn, na menywod yn astudio'r pynciau hynny mewn prifysgolion. Wnaeth hi ddim llwyddo i sôn am hynny. Yn sicr nid yw'r Blaid Geidwadol y prynhawn yma, Llywydd, yn teimlo fel gwrando, on'd yw? Mae'n meddwl mai'r ffordd i guddio'u chwithdod dwfn yw dal ati i siarad, er gwaethaf yr atebion sy'n cael eu darparu iddyn nhw. Rwy'n ceisio esbonio—[Torri ar draws.]

Mae'n bwysig ein bod ni i gyd yn clywed atebion y Prif Weinidog, a hoffwn i eu clywed nhw hefyd, os gwelwch yn dda.

Rwy'n ceisio egluro i'r Aelod bod y mater y mae hi wedi'i nodi yn un iawn; mae'n haeddu ystyriaeth briodol a pheidio ceisio ei droi yn rhyw fath o ryfel diwylliant ffôl. Oherwydd, o dan y pennawd, mae'r darlun dipyn yn fwy cymhleth nag yr awgrymodd hi. Mae gan rai pynciau fwy o ddynion yn eu hastudio, mae gan rai pynciau fwy o fenywod yn eu hastudio; mae'n dibynnu ar yr hyn yr ydych chi'n ei chynnwys fel gradd israddedig cyn i chi gyrraedd y canrannau, ac nid yw hynny'r un fath mewn gwahanol rannau o'r Deyrnas Unedig. Felly, nid yw ei chymariaethau rhwng gwahanol lefydd yn dal dŵr pan ydych chi'n dechrau edrych arno, ac nid yw'n ystyried cyfleoedd eraill sydd gan bobl mewn gwahanol rannau o'r Deyrnas Unedig. Ni fydd ein rhaglen prentisiaethau gradd yn cael ei chyfri yn y ffigurau y mae'r Aelod wedi'u hawgrymu y prynhawn yma, ac eto, rydym ni wedi llwyddo yno i ddenu pobl o gymunedau difreintiedig i astudio drwy'r llwybr prentisiaeth nad yw ar gael mewn rhannau eraill o'r wlad. Cytunaf â hi fod hwn yn fater difrifol sy'n haeddu ystyriaeth ddifrifol, ond nid yw ystyriaeth ddifrifol yn golygu ei leihau i'r sloganau y gwnaeth hi eu cynnig i ni y prynhawn yma.

Diolch i'r Prif Weinidog.