Part of the debate – Senedd Cymru am 4:12 pm ar 4 Hydref 2022.
Erbyn hyn, mae gwifren wib gyflymaf y byd wedi'i lleoli dros chwarel Penrhyn, gydag atyniadau wedi'u lleoli o fewn y pyllau llechi ym Mlaenau Ffestiniog—atyniadau o fewn safle treftadaeth y byd yn dod â miliwn o ymwelwyr bob blwyddyn. Ers creu ZipWorld yn 2013, mae dros 400,000 o ymwelwyr wedi ymweld â'r atyniadau yn flynyddol, yn ôl y ffigyrau diweddaraf a gyhoeddwyd yn 2019. Bu buddsoddi sylweddol yn yr ardal hon, a chredir bod ZipWorld wedi dod â dros £250 miliwn i economi'r gogledd. Yn ôl adolygiad Twristiaeth Gogledd Cymru yn 2018 o effaith yr atyniad, gwelwyd mai yn yr atyniad ogof y cafodd ymwelwyr y profiad gorau. Yn yr un flwyddyn, roedd 152,903 o ymweliadau, yn union, ag Amgueddfa Lechi Cymru sydd wedi ei lleoli yn chwarel Dinorwig. Denodd cestyll y Brenin Edward I bron i 600,000 o ymwelwyr rhyngddyn nhw yn 2019. Felly, a gaf i ofyn, Dirprwy Weinidog, sut fyddwn ni'n sicrhau bod lefelau ymwelwyr yn aros mor uchel â hynny, ac mor uchel ag y gallan nhw fod? Beth mae Croeso Cymru yn ei wneud i hyrwyddo'r ardaloedd penodol hynny?
Wrth i chi siarad am dreftadaeth y gogledd-orllewin, roeddwn i’n siomedig na chlywais unrhyw sôn na chyfeiriad at ein treftadaeth chwaraeon yn y gogledd-orllewin, gyda mabolgampwyr enwog fel Wayne Hennessey a George North yn meithrin eu sgiliau yn y gogledd-orllewin—ac maen nhw wedi mynd ymlaen i gynrychioli ein gwlad gyda rhagoriaeth yn eu priod gampau. Felly, roeddwn i wedi gobeithio y byddem ni wedi clywed rhywbeth gan y Gweinidog heddiw i gydnabod eu heffaith wrth ysbrydoli sêr chwaraeon y dyfodol yn y gogledd-orllewin. Gyda hynny mewn golwg, Dirprwy Weinidog, pa gamau ydych chi'n eu cymryd i gydnabod eu cyfraniadau i dreftadaeth chwaraeon Cymru, a hefyd i wella cyfleusterau'n lleol i sicrhau sêr chwaraeon y dyfodol?
Fel y soniodd y Dirprwy Weinidog, mae'n siŵr y byddwch chi’n ymwybodol bod ein cestyll yn wirioneddol fyd-enwog, ac mae hynny'n sicr yn wir i'r rhai yn y gogledd a'r gogledd-orllewin. Mae castell Gwrych yn sir Conwy wedi dod yn enwog dros y flwyddyn neu ddwy ddiwethaf, gan iddo fod yn gartref i raglen ITV I'm a Celebrity... Get Me Out of Here! Mae miloedd o ymwelwyr ychwanegol, gan gynnwys Sam Rowlands, rwy'n credu, wedi ymweld â chastell Gwrych yn ei holl ogoniant yn ystod y blynyddoedd diwethaf.
Bydd y Dirprwy Weinidog, rwy'n siŵr, yn ymwybodol o'r ffaith na allwn ni siarad am dreftadaeth ein hardaloedd heb siarad am dwristiaeth. Defnyddiwyd castell Caernarfon gan y frenhiniaeth ym 1911 a 1969 ar gyfer arwisgiad Tywysogion Cymru, a gwelwyd yr un ym 1969, ar gyfer y Brenin Charles erbyn hyn, gan 19 miliwn o bobl ledled Prydain Fawr a 500 miliwn arall ledled y byd. Roedd hynny'n gwerthu ein gwlad i'r byd ynghyd â'n treftadaeth y byd. Pleidleisiwyd mai rheilffordd hanesyddol Blaenau Ffestiniog yw’r rheilffordd olygfaol orau yn Ewrop yn gynharach eleni, a daeth tirwedd llechi gogledd-orllewin Cymru yn bedwerydd safle treftadaeth i ni ym mis Gorffennaf 2021, yn dilyn ymdrech wych a oedd yn ymestyn dros ymgyrch 15 mlynedd.
Dyna rai o'r ardaloedd sydd â phwysigrwydd sylweddol, ond beth sydd ganddyn nhw i gyd yn gyffredin? Maen nhw'n dibynnu ar ymwelwyr o bedwar ban byd. Ond yn anffodus, mae Llywodraeth Cymru eisiau gosod treth dwristiaeth ar yr ardaloedd hyn—treth dwristiaeth fyddai’n lladd y diwydiant. Dyna'r gwir fygythiad mae'r safleoedd hyn a safleoedd treftadaeth pwysig eraill ar draws y gogledd orllewin a thu hwnt yn ei wynebu. Felly, Dirprwy Weinidog, a wnewch chi amlinellu pa drafodaethau yr ydych chi wedi'u cael gyda naill ai'r Gweinidog cyllid neu Weinidog yr Economi am yr effaith y bydd y dreth hon fyddai’n lladd y diwydiant yn ei chael ar y safleoedd hyn a'r diwydiant treftadaeth ar draws y gogledd-orllewin? Diolch.