Yr Hawl i Brotestio

2. Cwestiynau i'r Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad – Senedd Cymru ar 5 Hydref 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carolyn Thomas Carolyn Thomas Labour

8. Pa drafodaethau y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'u cael gyda swyddogion eraill y gyfraith ynghylch yr hawl i brotestio? OQ58478

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 3:02, 5 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cwestiwn. Mae'n hanfodol fod hawl gan bobl i leisio eu barn a mynegi eu pryderon yn rhydd mewn ffordd ddiogel a heddychlon. Byddaf yn parhau i bwyso ar Lywodraeth y DU i sicrhau bod rhaid clywed safbwyntiau Cymru mewn perthynas â phwysigrwydd yr hawl i brotestio.

Photo of Carolyn Thomas Carolyn Thomas Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch am yr ateb, Gwnsler Cyffredinol. Yn dilyn cyhoeddi esgyniad y Brenin Siarl III i'r orsedd, cafodd nifer o brotestwyr heddychlon eu harestio. Bygythiwyd bargyfreithiwr hyd yn oed y byddai'n cael ei arestio am gario dalen wag o bapur. Mae'r digwyddiadau hyn yn arwyddocaol oherwydd eu bod yn dangos y terfynau didostur y mae Deddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd 2022 bellach yn eu rhoi ar ein rhyddid yn y DU. Gwnsler Cyffredinol, a ydych chi'n cytuno â mi fod yr hawl i brotestio'n heddychlon yn rhan hanfodol o'n democratiaeth? Pa sylwadau a wnaethoch i Lywodraeth y DU ers yr arestiadau hyn? Diolch.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 3:03, 5 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cwestiwn. Gwelais rai o'r digwyddiadau hynny; gwelais rai o'r arestiadau a ddigwyddodd yn Llundain gan beri pryder difrifol iawn i mi—pryder oherwydd ar yr un pryd roedd y cyfryngau'n hollol briodol yn condemnio'r modd yr oedd pobl yn cael eu harestio am sefyll yn y Sgwâr Coch, am sefyll ym Moscow, yn nhrefi Rwsia, gyda dalennau gwag o bapur a chael eu harestio. Roedd gweld hynny'n digwydd ar ein strydoedd yn hynod anffodus yn fy marn i.

Rwy'n credu bod yna awgrym o ddiffyg dealltwriaeth o ddeddfwriaeth awdurdodol a gafodd ei chyflwyno, deddf yr oeddem wedi ei gwrthwynebu ac wedi gwrthod cydsyniad deddfwriaethol ar ei chyfer—y ddeddfwriaeth heddlu, troseddu a dedfrydu. Rwy'n credu ei fod hefyd yn adlewyrchu dryswch a diffyg dealltwriaeth ar ran y swyddogion heddlu eu hunain ynglŷn â beth oedd eu pwerau mewn gwirionedd. Felly, mae yna gwestiwn pwysig yno sydd angen ei godi, a byddaf yn defnyddio pob cyfle a allaf i'w godi, ar fater arfer grym, grym y wladwriaeth, a gaiff ei arfer drwy'r heddlu, ond ar sail diogelu'r hawliau a'r hawliau sifil sydd gan bawb ohonom.

Rwy'n gwerthfawrogi'r dull sensitif ac ystyriol a welwyd gan heddluoedd yng Nghymru, oherwydd yn ystod y cyfnod diweddar o alaru, rwy'n ymwybodol iawn eu bod wedi gweithredu'n ofalus ac yn ystyriol iawn er mwyn sicrhau bod yr hawl i brotestio a rhyddid mynegiant wedi'i gynnal dros y cyfnod hwnnw. Roedd hynny'n arbennig o wir yn ystod ymweliad y Brenin â Chymru ddydd Gwener 9 Medi, lle gallodd yr heddlu gynnal safle protest a chadw'r cyhoedd yn ddiogel fel rhan o'u dull o weithredu ar y diwrnod. Felly, hyd yn oed ar adeg o dristwch cenedlaethol mawr, mae'n dal i fod yn bwysig i bobl allu cadw'r hawl i brotestio a'r hawl i fynegi eu barn a'u credoau'n rhydd.