Diolch yn fawr iawn am eich datganiad y prynhawn yma, Dirprwy Weinidog. Er hynny, mae'n siomedig nad adroddiad blynyddol yw hwn. Er bod y parodrwydd a'r brwdfrydedd yno gan y Dirprwy Weinidog i wella gwasanaethau iechyd meddwl, mae angen i'r Senedd allu dadansoddi cynnydd drwy adrodd clir, yn hytrach na datganiad yn unig.

Dim ond un adroddiad blynyddol y mae 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl' wedi ei gyflwyno, yn 2013, yn ei gyfnod o ddegawd ac un adroddiad cynnydd yn ôl yn 2018. O ystyried arwyddocâd a phwyslais Llywodraeth Cymru ar iechyd meddwl, mae'n hanfodol ei bod yn gallu dangos yn glir i'r Senedd lle y mae wedi cyflawni ei nodau a lle mae angen cyflawni mwy o waith. Er ein bod yn sylweddoli bod COVID-19 wedi cael effaith ar wasanaethau iechyd meddwl, mae hwn yn gyfle i gyflwyno gwelliannau allweddol i system iechyd meddwl Cymru. Ac mae nifer o welliannau a cherrig milltir wedi eu cyflawni. Ond mae'n ymddangos bod Llywodraeth Cymru'n ceisio llenwi'r bylchau mewn gwasanaethau iechyd meddwl cymunedol a gofal argyfwng gyda dibyniaeth ar sefydliadau'r trydydd sector i sicrhau lloches. Er fy mod yn cytuno bod lle i wybodaeth a phrofiad y trydydd sector, dylai Llywodraeth Cymru hefyd weithredu ei hagenda ei hun yn llawn drwy'r GIG a gwella gwasanaethau o fewn ei systemau ei hun. Ac er bod brwdfrydedd ac angerdd a geiriau cynnes yn bresennol yn y datganiad y prynhawn yma, Dirprwy Weinidog, rwy'n credu y dylid cyhoeddi adroddiad blynyddol fel bod gan Senedd Cymru gyfle i graffu ar hyn mewn modd llawn, priodol a democrataidd a fydd yn cwmpasu anghenion pobl o bob cwr o Gymru, oherwydd, fel yr wyf yn siŵr y gallwch chi ddeall, Dirprwy Weinidog, bydd anghenion pobl yng Nghaerdydd yn wahanol iawn i'r rhai hynny yn sir Ddinbych a fy etholaeth i, er enghraifft.

Rwy'n croesawu'r uned mamau a babanod yn y de, ond a gaf i ofyn y prynhawn yma hefyd pam na chafodd hyn ei ymestyn i'r gogledd, ac a allech chi roi mwy o wybodaeth am a allai hynny fod yn bosibilrwydd i'r gogledd yn y dyfodol? Nodaf fod rhai canlyniadau lefel uchel o strategaeth 2012, gan gynnwys gwella iechyd meddwl a lles y boblogaeth gyfan a lleihau stigma salwch meddwl, wedi'u troi ar eu pen o ganlyniad uniongyrchol i'r pandemig, wrth i chi allu cyfeirio atynt. Mae'n bryderus, er mai nod 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl' yw lleihau stigma, canfu Amser i Newid Cymru mai dim ond 5 y cant o oedolion sydd â mwy o ddealltwriaeth a goddefgarwch o broblemau iechyd meddwl, a bod ymddygiad ceisio cymorth wedi dirywio, a gostyngiad mawr yn nifer y bobl yng Nghymru sy'n barod i siarad am broblem iechyd meddwl gyda theulu, ffrindiau neu gyflogwyr. Felly, sut fydd eich strategaeth newydd yn mynd i'r afael ag effeithiau'r pandemig ar iechyd meddwl?

Rydym hefyd yn gwbl ymwybodol bod rhai byrddau iechyd lleol yn dal i fethu yn eu dyletswydd gofal tuag at gleifion iechyd meddwl, er gwaethaf yr arian sylweddol y mae eich Llywodraeth wedi'i glustnodi ar gyfer iechyd meddwl, Dirprwy Weinidog. Yn Betsi Cadwaladr, er enghraifft, o dan ymyrraeth wedi ei dargedu, a chyn hynny dan fesurau arbennig ar gyfer iechyd meddwl, rydym ni'n gweld camgymeriadau mynych, gan gynnwys dwy farwolaeth mewn dwy flynedd, a chleifion bregus a risg uchel ddim yn cael eu hamddiffyn rhag niwed y gellid bod wedi ei osgoi yn adran achosion brys Ysbyty Glan Clwyd. Felly, sut bydd eich strategaeth newydd yn sicrhau nad yw'r camgymeriadau hyn yn cael eu gwneud eto fel bod modd rhoi sicrwydd i bobl yn sir Ddinbych a'r gogledd?

Dirprwy Weinidog, cyn y pandemig, fe amlinellodd Mind Cymru, fod miloedd o bobl yn aros yn hirach nag erioed i dderbyn therapi seicolegol. Er bod amseroedd aros oedolion wedi gwella ers y pandemig, dylai dal fod o bryder mawr mai dim ond un o bob dau glaf yn CAMHS a dderbyniodd asesiad gwasanaeth cymorth iechyd meddwl sylfaenol lleol o fewn 28 diwrnod, a dim ond un o bob pump o blant a phobl ifanc ym mae Abertawe yn cael eu hasesiad o fewn yr amser hwn.

Rydym hefyd yn gweld o'r ffigurau diweddaraf bod ymyriadau therapiwtig i blant a phobl ifanc yn waeth, a dim ond 40 y cant yn dechrau eu therapi o fewn 28 diwrnod. Felly, Dirprwy Weinidog, ydy hyn yn arwydd bod eich strategaeth iechyd meddwl bresennol wedi methu plant a phobl ifanc? Pa gamau brys ydych chi'n eu cymryd i wella'r sefyllfa hon? Ac a ydych chi y nawr yn mynd i gynnal adolygiad llawn o wasanaethau iechyd meddwl? Diolch.