Fel y dywedodd Delyth Jewell eisoes, rydym ni’n gwybod bellach fod plastigion mewn llaeth o'r fron mewn tua 70 y cant o'r achosion. Felly, mae'n amlwg mai dim ond y fersiwn ddiweddaraf o'r problemau rydyn ni wedi'u creu i ni'n hunain yw hyn, oherwydd bydd hefyd mewn llaeth powdr, bydd mewn llaeth buwch, bydd yn ein bara oherwydd y grawn sydd wedi tyfu ar dir sydd wedi â phlastig arno, a bydd yn ein cig a'n pysgod, yn sicr. Felly, yn bendant mae angen i ni weithredu nawr i roi'r gorau i ladd ein hunain fel hyn.

Rwy'n gwerthfawrogi'r dull meddal sydd wedi'i gymryd gan y Llywodraeth ar wellt plastig, oherwydd fe wnaethon ni gymryd rhywfaint o dystiolaeth ddiddorol gan rywun sy'n cynrychioli'r gymuned anabl, a ddywedodd mai gwellt plastig oedd y ffordd fwyaf addas o yfed i rai pobl ag anableddau penodol. Mae'n amlwg nad oes problem i bobl mewn ysbytai gael cynnig gwellt plastig oherwydd, yn amlwg, mae gwastraff wedi'i losgi i gyd yn mynd mewn un ffordd. Mae'n amlwg bod problem llawer mwy cymhleth, felly, yn y gymuned pan mae rhywun yn mynd i gaffi ac yn dweud, 'Mae fy mhlant eisiau gwellt plastig.' Rydyn ni'n mynd i fod angen rheoleiddio eithaf clir o ran sicrhau y bydd perchennog y caffi neu'r gweinydd yn gallu bod yn glir ynglŷn â phryd mae'n briodol cael gwellt plastig, oherwydd yn amlwg mae gwellt papur, mae yna wellt metel a gwellt pren y gellir eu hailddefnyddio. Felly, mae digon o ddewisiadau amgen i'r rhan fwyaf o bobl, ond rwy'n cydnabod bod hwn yn ddull meddal iawn o ymgysylltu â phobl i ddatblygu'r dewisiadau amgen, heb osod pobl anabl dan anfantais.

Un o'r meysydd lle mae angen rhywfaint o eglurder arnom yw ar gynhyrchion ocso-ddiraddadwy, oherwydd maen nhw, fel mae'r memorandwm esboniadol yn ei wneud yn glir iawn, yn gymaint o lid ag unrhyw beth arall. Ond, nid oes gwir ddiffiniad o gynhyrchion ocso-ddiraddadwy, felly mae hyn wir yn rhywbeth sydd angen rhywfaint o gydweithio rhwng Llywodraeth Cymru, San Steffan a'r gweinyddiaethau datganoledig eraill, gan ei bod yn gwneud synnwyr i gael labelu gwirioneddol glir ar hyn. Ar hyn o bryd, mae llawer o bobl yn gwyrddgalchu eu cynnyrch yn wyrdd drwy ddweud, 'Mae hwn yn fioddiraddadwy.' Ydy, efallai ei fod ymhen 200 mlynedd, ond nid dyna beth rydyn ni'n sôn amdano mewn gwirionedd, nage?

Felly, yn amlwg, hoffwn i hefyd weld gweithredu cyflym ar blastig mewn cadachau gwlyb ac ar gynhyrchion mislif, oherwydd mae gen i ofn dweud bod pobl yn parhau, ac y byddant yn parhau i, roi cadachau gwlyb a chynhyrchion mislif i lawr y toiled oherwydd eu perthynas ddryslyd â'u cyrff a ddim eisiau eu gwaredu mewn mannau eraill. Mae llawer o dystiolaeth am hynny. Felly, mae gwir angen i ni weithio ar hynny, oherwydd yn sicr, fel y dywedodd Janet Finch-Saunders, maen nhw'n rhwystro'r carthffosydd a chreu'r mynyddoedd saim, felly mae'n costio llawer iawn o arian i ni ei dacluso.

Amlygodd Cadwch Gymru'n Daclus fod yna ddau blastig a oedd ar gynnydd. Un ohonynt oedd y cistiau fêpio hyn; mae angen i ni weithredu yn erbyn hynny. Ac, yn ail, sbwriel bwyd cyflym, y gwnaethon nhw ddweud oedd o ganlyniad i'r argyfwng costau byw. Felly, mae yna berthynas sobreiddiol mewn gwirionedd rhwng yr hyn y mae pobl yn ei feddwl yw'r ffordd fwyaf economaidd o fwydo eu hunain neu eu teulu yn hytrach na choginio pryd sylfaenol mewn gwirionedd. Ond, nid yw hynny ar gyfer y ddeddfwriaeth hon, mae’n rhywbeth i ddelio ag ef mewn mannau eraill. Serch hynny, rwy'n credu bod yna ffordd bwysig iawn mae angen i ni ddelio â siopau bwyd cyflym, a gweld beth allwn ni ei wneud i gymell pobl i ddod â'u cynwysyddion eu hunain i mewn pan fyddan nhw'n dod i godi cyri, yn hytrach na defnyddio mathau eraill o gynhyrchion. Mae hynny'n amlwg yn cysylltu'r ddeddfwriaeth hon â chyfrifoldebau'r cynhyrchwyr estynedig, a'n hymrwymiad cyffredinol, sy'n gorfod golygu lleihau, ailddefnyddio ac ailgylchu.

Felly, mae gwaith da ar y gweill. Mae angen i ni fwrw ymlaen ag ef nawr, ac mae angen i ni newid y diwylliant yn eithaf cyflym ynghylch peidio taflu pethau i ffwrdd a meddwl mai dyna ddiwedd y peth, mae wedi mynd—nid yw wedi mynd.