7. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i hyrwyddo e-sigaréts i ysmygwyr? OQ58526

Er ein bod yn cydnabod bod e-sigaréts yn cael eu defnyddio gan rai pobl sydd am roi’r gorau i ysmygu, mae’r dystiolaeth ynghylch eu heffaith hirdymor yn dal i ddatblygu. Rydym yn bwriadu edrych yn fanwl ar ein polisi ar e-sigaréts yng Nghymru, gan gynnwys ar gyfer rhoi’r gorau i ysmygu, fel rhan o’n cynllun cyflawni newydd ar reoli tybaco.

Diolch, Ddirprwy Weinidog. Ddydd Mawrth diwethaf, yn y cwestiynau i’r Prif Weinidog, dywedodd y Prif Weinidog mai’r dystiolaeth yw, i’r rhan fwyaf o bobl sy’n defnyddio e-sigarét, eu bod yn gwneud hynny yn ogystal ag yn hytrach nag yn lle sigaréts confensiynol—nodwyd defnydd deuol gan 85 y cant mewn astudiaethau diweddar. Dyna a ddywedodd. Siaradodd fy swyddfa ag ASH Cymru yn fuan wedyn, ac nid ydynt yn siŵr o ble y daeth y ffigur hwn. Fe wnaethant ofyn hefyd i'w chwaer-sefydliad, ASH UK, ac nid yw'n ymddangos eu bod hwythau ychwaith yn gwybod o ble y daeth y ffigur hwn. Ymddengys bod yr ystadegyn yn gwrth-ddweud canfyddiad arolwg y meddygon teulu fod defnyddio e-sigaréts yn fwyaf cyffredin o fewn y grŵp cyn-ysmygwyr. Weinidog, yng Nghymru, y ganran gyfartalog o ysmygwyr yw 18 y cant, a dim ond 7 y cant ar gyfer e-sigaréts. O'r rhai sy'n defnyddio e-sigaréts, mae 76 y cant yn eu defnyddio i roi'r gorau i ysmygu. Felly, Weinidog, onid ydych yn credu ei bod yn bryd ichi ddechrau cydnabod manteision e-sigaréts a’u rôl yn diddyfnu ysmygwyr oddi ar sigaréts fel y gallwn leihau o'r diwedd y niferoedd sy'n ysmygu yng Nghymru?

Diolch i Laura Anne Jones. Mae ysmygu, wrth gwrs, yn hynod niweidiol i iechyd, a rhoi'r gorau i ysmygu yw'r un cam pwysicaf y gall rhywun ei gymryd i wella eu hiechyd. Rydym yn cydnabod, i rai pobl, fod e-sigaréts a chynhyrchion nicotin eraill yn cael eu defnyddio i’w helpu i roi’r gorau i ysmygu, ac mae tystiolaeth gyfredol yn awgrymu eu bod yn llawer llai niweidiol nag ysmygu tybaco. Gwyddom fod oddeutu saith o bob 10 ysmygwr yn dymuno rhoi’r gorau iddi, ac mae ein gwasanaeth GIG rhad ac am ddim, Helpa Fi i Stopio, ar gael i gefnogi ysmygwyr, ac ers 2017, mae wedi helpu dros 75,000 o ysmygwyr. Gwyddom fod cael cymorth gan y GIG yn cynyddu gobaith ysmygwyr o lwyddo hyd at 300 y cant o gymharu â cheisio rhoi'r gorau iddi ar eu pen eu hunain. Fel gyda chynhyrchion didrwydded eraill sy'n cynnwys nicotin, ni all darparwyr gwasanaeth Helpa Fi i Stopio ddarparu mynediad at e-sigaréts hyd nes bod opsiynau trwyddedig ar gael i ni eu hystyried. Ym mis Gorffennaf, cyhoeddwyd ein strategaeth tybaco newydd, 'Cymru Ddi-fwg’, lle gwnaethom nodi ein huchelgais i Gymru ddod yn ddi-fwg erbyn 2030. Yn hanesyddol, rydym wedi mabwysiadu ymagwedd ofalus tuag at gynhyrchion e-sigaréts yng Nghymru o gofio bod y dystiolaeth ar eu heffeithiau hirdymor yn dal i ddatblygu, ynghyd â’u hapêl bosibl i blant a phobl ifanc. Rydym yn glir iawn na ddylai plant, pobl ifanc a phobl nad ydynt yn ysmygu ddefnyddio e-sigaréts ar unrhyw gyfrif. Fel rhan o’n cynllun cyflawni ar dybaco, rydym yn bwriadu edrych yn fanwl ar ein safbwynt polisi ar e-sigaréts yng Nghymru, gan gynnwys eu rôl ar gyfer rhoi'r gorau i ysmygu tybaco. Mae adroddiadau am y cynnydd yn y defnydd o e-sigaréts gan blant yn peri cryn bryder. Byddwn hefyd yn edrych ar beth arall y gellir ei wneud i atal plant a phobl ifanc rhag eu defnyddio.