8. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i wella diogelwch ynni yn Islwyn? OQ58589

Diolch, Rhianon. Bydd ein polisïau o gefnogi cartrefi, busnesau a'r sector cyhoeddus i leihau'r galw am ynni ynghyd â chamau gweithredu cadarnhaol i gynyddu'r gwaith o gynhyrchu ynni adnewyddadwy sy'n cael ei gynhyrchu'n ddomestig yn gwella diogelwch ynni ym mhob ardal yng Nghymru.

Diolch. Wrth i'r argyfwng costau byw waethygu ac wrth i lefelau gorbryder godi i drigolion ar draws Islwyn oherwydd y biliau ynni cynyddol, mae'n hanfodol yn awr yn fwy nag erioed fod y DU yn mynd i'r afael â mater diogelwch ynni. Weinidog, fe wnaethoch gyhoeddi datganiad ysgrifenedig yn gynharach eleni ym mis Ebrill, yn dilyn ymosodiad Rwsia ar Wcráin, a ddywedodd fod Llywodraeth Cymru yn parhau i wrthwynebu echdynnu tanwyddau ffosil yng Nghymru, ac yn parhau i wrthwynebu ffracio. Weinidog, pa asesiad, felly, y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud yn y misoedd ers y datganiad ysgrifenedig o'r modd y mae Llywodraeth y DU yn gweithio mewn partneriaeth gyda gweinyddiaethau datganoledig i ddiogelu a sicrhau cyflenwadau ynni ar gyfer holl wledydd y Deyrnas Unedig?

Diolch, Rhianon. Yr ateb i'r argyfwng ynni hwn yw peidio ag ehangu echdynnu tanwyddau ffosil newydd. Nid ydym yn cefnogi cynlluniau Llywodraeth y DU i ehangu trwyddedau olew a nwy newydd ym môr y Gogledd ac agor safleoedd ffracio newydd yn Lloegr. Bydd ein polisïau yn parhau i wrthwynebu echdynnu newydd yng Nghymru. Mae blynyddoedd—blynyddoedd—o bolisi ynni anflaengar ar lefel y DU wedi ein gadael yn agored iawn i chwyddo prisiau byd-eang, fel a amlygwyd gan ddigwyddiadau diweddar, gyda disgwyl y bydd prisiau ynni, sydd eisoes yn uwch nag erioed, yn codi ymhellach o ganlyniad i rhyfel Rwsia yn Wcráin. Er bod prisiau ynni wedi'u rhewi, ac mae hynny i'w groesawu—er bod hynny eto'n amrywio'n fawr wrth i ni siarad, a Duw a ŵyr pwy fydd y Canghellor erbyn diwedd y sylwadau hyn, gyda'r holl ansefydlogrwydd. Rydym yn croesawu'r camau i rewi prisiau ynni, ond maent yn dal i fod yn sylweddol uwch na'r hyn oeddent y gaeaf diwethaf, hyd yn oed gyda rhewi prisiau ynni—maent yn dal i fod yn anfforddiadwy i lawer o aelwydydd er gwaethaf rhewi prisiau.

Mae gennym gyfraddau llog uwch hefyd a phunt wannach, sy'n codi chwyddiant i lefelau nas gwelwyd ers y 1980au pan, gadewch i mi feddwl nawr, o, Llywodraeth Geidwadol wrth y llyw, ac mae hynny'n gwanhau gallu pobl i dalu'r prisiau hurt hyn, ac wrth gwrs mae'n gwneud yr ynni'n ddrutach beth bynnag. Mae gennym farchnad ynni sydd wedi'i chlymu wrth bris nwy nad yw'n ystyried y farchnad wahanol mewn ynni adnewyddadwy, lle mae'r gwariant cyfalaf i adeiladu'r cyfleuster yn llawer pwysicach na'r cyflenwad ynni, oherwydd mae hwnnw am ddim, yn amlwg, am adnodd adnewyddadwy. Felly, mae diwygio'r farchnad ynni mewn ffordd sy'n rhoi sefydlogrwydd i'r diwydiant a sicrwydd i ddefnyddwyr yn angenrheidiol ac mae'n hen bryd ei wneud. Felly, rydym yn gweithio i fwrw ymlaen ag argymhellion ein harchwiliad dwfn i ynni adnewyddadwy, y bwriodd Lee Waters ati i'w gyflawni cyn gynted ag y daethom yn Llywodraeth mewn gwirionedd, er mwyn inni allu cyflymu'r defnydd o ynni adnewyddadwy a sicrhau budd economaidd a chymdeithasol i Gymru, a bydd ein cynlluniau ynni lleol yn helpu i nodi'r atebion ynni cywir ar gyfer y cyfleuster cywir yn y lle cywir i bobl Islwyn ac ar draws Cymru.

Yn olaf, cwestiwn 9. Luke Fletcher.