Diolch i Gadeirydd fy mhwyllgor—Cadeirydd ein pwyllgor—am arwain y ddadl hon. Mae’r dyfyniad a ganlyn o’n hadroddiad pwyllgor trawsbleidiol yn tynnu sylw, yn gwbl briodol, at fethiant Llywodraeth Lafur Cymru i fanteisio'n llawn ar botensial ynni adnewyddadwy Cymru:

'Roedd strategaeth ynni 2012 Llywodraeth Cymru yn addo ystod o gamau gweithredu i wella’r broses gynllunio a chydsynio, a seilwaith grid yng Nghymru, ymhlith pethau eraill. Ddegawd yn ddiweddarach, mae’r un addewidion yn cael eu gwneud. Dyma’r amser i Lywodraeth Cymru gadw at ei gair, a hynny ar unwaith.'

Yn 2012, Weinidog, addawodd eich Llywodraeth adolygu a gwella’r trefniadau cynllunio a chydsynio sy’n gysylltiedig â datblygu. Serch hynny, 10 mlynedd yn ddiweddarach, dylai Llywodraeth Cymru fod yn fwy—. O, mae'n ddrwg gennyf. Yn argymhellion eich archwiliad dwfn, rydych yn gwneud yr un addewid yn union, addewid y cyfeiriwch ato yn eich ymateb i argymhelliad 2. Felly, mae’n debyg mai’r cwestiwn yw: os na ddigwyddodd bryd hynny, pa hyder y gallwn ei gael y bydd yn digwydd o gwbl, ac nad ydych ond yn llusgo eich traed?

Yn yr un modd, er fy mod yn croesawu ystyriaeth Llywodraeth Cymru i argymhelliad 3 a gweithredu galwad adroddiad y pwyllgor am dargedau mwy uchelgeisiol, ni ddylai hyn dynnu sylw oddi ar y cyfeiriad y mae'n rhaid inni deithio iddo. Mae angen inni wrthdroi’r dirywiad difrifol y mae pob un ohonom wedi’i weld, ac y gwyddom ei fod yn digwydd, dros y blynyddoedd diwethaf. Fel y dywedodd y Sefydliad Materion Cymreig wrthym, 'Dylai Llywodraeth Cymru ymboeni mwy am gyflawni ac osgoi addasu targedau'n ddibwrpas.'

Gwn fy mod yn sefyll yma yn rhy aml ac yn clywed y bai'n cael ei daflu ar Lywodraeth y DU. Yn eich ymateb i argymhelliad 1 yn arbennig, mae'n rhaid inni gofio mai eich Llywodraeth Cymru chi a benderfynodd gael gwared ar y grantiau ardrethi busnes hanfodol i gynlluniau ynni dŵr bach, gan beryglu diwydiant lleol hyfyw, ac mae hyn wedi effeithio ar nifer o fy ffermwyr yn Aberconwy a gyfranogodd yn y cynlluniau hyn gyda phob ewyllys da, cyn clywed wedyn y byddent yn cael eu cosbi am wneud hynny. Mae hyn wedi golygu cynnydd o fwy nag 8,000 y cant mewn ardrethi busnes i gwmni North Wales Hydro Power, a ddisgrifiwyd gan y diwydiant fel cam annoeth iawn gan y Llywodraeth hon. Unwaith eto, ailadroddaf fy ngalwad ar Lywodraeth Cymru i wrthdroi’r penderfyniad hynod niweidiol hwn, a byddwn yn croesawu pe baech yn ymateb i’r pwynt penodol hwnnw, Weinidog, p'un a ydych wedi'i ystyried, ac y byddwch, o bosibl, yn ceisio cefnogi’r rhai sy’n ceisio chwarae eu rhan i'n helpu gydag ynni adnewyddadwy.

Wrth gwrs, un maes lle gellid gweithredu newid mawr yn gyflymach o lawer yw allan ar y môr. Yn ôl RWE Renewables UK, mae datblygiadau ynni'r môr yn nyfroedd Cymru

'yn wynebu risg gynyddol o ran cydsyniad ac anfantais gystadleuol' o gymharu â’r rheini mewn mannau eraill yn y DU. Cyfeiriodd Ystad y Goron a’r Cyd-bwyllgor Cadwraeth Natur at yr angen i gydbwyso cyflymu ac ehangu datblygiadau ynni adnewyddadwy ar y môr i gyflawni sero net, gan ddiogelu’r amgylchedd morol ac atal dirywiad bioamrywiaeth hefyd, ochr yn ochr â galwadau’r Sefydliad Materion Cymreig am broses gydsynio gliriach a mwy diffiniedig i sicrhau’r defnydd amserol o ynni adnewyddadwy morol. Sylwaf eich bod wedi egluro y dylai'r gwaith o nodi ardaloedd adnoddau strategol morol gael ei gwblhau yn 2023. Felly, fel y mae’r RSPB, y Gymdeithas Cadwraeth Forol ac eraill wedi’i nodi’n glir yma, bellach mae’n bryd creu llwyfan gwell eto ar gyfer datblygiadau ynni'r môr a byd natur, drwy greu cynllun datblygu morol cenedlaethol.

Mater allweddol arall—