6. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Newid Hinsawdd, yr Amgylchedd a Seilwaith: Ynni adnewyddadwy yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:02 pm ar 19 Hydref 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Delyth Jewell Delyth Jewell Plaid Cymru 4:02, 19 Hydref 2022

Diolch, Dirprwy Lywydd. Mae'r ddadl hon yn ofnadwy o amserol. Mae'r crisis costau byw yn golygu poen anferthol ar gyfer pobl gyffredin, fel sy'n codi dydd i ddydd yn y Senedd, a hynny ar adeg o grisis newid hinsawdd, crisis natur, ac wrth gwrs, ymlediad gwrthdaro rhyngwladol. Mewn sawl ffordd, mae'r sialensiau hyn sy'n wynebu ein byd, sialensiau sy'n effeithio ar bawb, er mewn ffyrdd anghydradd, i gyd yn cael eu tanlinellu gan y thema gyffredin yma o ynni. Mae'r argyfwng hinsawdd wedi cael ei achosi mewn lot of ffyrdd gan ymddygiad dynolryw i ddefnyddio ynni mewn ffordd sydd ddim yn gynaliadwy—hynny ydy, trwy losgi tanwydd ffosiledig ers y chwyldro diwydiannol. Mae'r crisis costau byw yn cael ei ddwysáu fel canlyniad i filiau ynni, ac mae'r rhyfel yn Wcráin ac ymateb y gymuned ryngwladol i'r rhyfel hwnnw yn cael ei nodweddu gan wrthdaro ar gyflenwad ynni.

Mae miloedd ar filoedd o gartrefi yma yn wynebu amodau ofnadwy dros y gaeaf, ac mae'r Canghellor newydd yn San Steffan yn lleihau yr adeg pan fydd cymorth ar gael. Mae busnesau, iechyd a lles pobl i gyd yn y fantol, ac i wneud pethau'n waeth, mae rhybudd o flacowts ar y diwrnodau mwyaf oer. Mae hanes, Dirprwy Lywydd, yn ailadrodd ei hunan. Mae pwerau mawrion gwleidyddiaeth ryngwladol yn gwrthdaro; mae tensiynau rhwng archbwerau'r byd, a gartref, rŷn ni'n wynebu argyfwng domestig. Ac fel sydd wedi cael ei ddweud yn barod, mae Cymru mewn sefyllfa arbennig o fregus fel canlyniad i'n cyflenwad tai, sydd mor aneffeithlon o ran ynni, ac fel canlyniad hefyd i'r tlodi sydd wedi heintio ein cymunedau ers degawdau. Bydd ein pobl ni nawr yn profi'r crises hyn yn enbyd o llym.