Part of the debate – Senedd Cymru am 4:27 pm ar 25 Hydref 2022.
Rwy'n croesawu'r fenter yn fawr i sefydlu cwmni gwladol newydd. Mae angen i ni ddysgu o brofiad Norwy, y gwnaethon nhw, ar ôl darganfod olew yno, sefydlu'r hyn sydd bellach yn gronfa cyfoeth sofran fwyaf y byd. A beth gawsom ni? Dim; mae'r cyfan wedi diflannu mewn pwff o fwg ac mae'r cwmnïau preifat wedi mynd â'r arian i gyd.
Felly, rwyf wedi bod yn rhwystredig ers tro nad yw Cyfoeth Naturiol Cymru wedi gallu datblygu ynni adnewyddadwy ei hun, yn hytrach na rhoi consesiynau i gwmnïau tramor o ryw fath neu'i gilydd, oherwydd nid yw'r cymunedau sy'n byw yn yr ardaloedd lle mae gennym ni'r fath botensial yn deall gwerth y gweithgarwch adnewyddadwy a fydd yn digwydd yn eu hardal ac, a bod yn onest, mae'r cwmnïau hyn wedi cael dianc gan gynnig dim byd ond arian mân. Mae cyn lleied o gynlluniau ynni adnewyddadwy sydd wedi bod o fudd uniongyrchol i'r cymunedau lleol eu hunain mewn gwirionedd. Mae cynllun hydro Bethesda, a gefnogwyd gan yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol, yn un lle mae budd uniongyrchol i gymunedau, ac mae Awel Aman Tawe, yr ydw i'n fuddsoddwr ynddo, hefyd wedi bod o fudd uniongyrchol i gymunedau lleol. Ond mae'n stori gymhleth, onid yw, i geisio buddsoddi mewn ynni newydd. Ond mae gennym ni gymaint o bosibiliadau o ddatblygu ynni adnewyddadwy yng Nghymru ac rydym ni'n gwybod y gallwn ni ei werthu i unrhyw nifer o wledydd tramor, wedi i ni fodloni ein hanghenion ein hunain. Felly, mae'n debyg fod arna i eisiau deall ychydig mwy am yr amserlenni, oherwydd rwy'n sylweddoli bod angen pwyll i gael telerau unrhyw brosiect cyd-fentro yn iawn, ond, yn y cyfamser, mae gennym ni'r argyfwng ynni ofnadwy yma. Pa mor gyflym allwn ni fod, ochr yn ochr, yn datblygu cynlluniau posibl a fydd yn barod i'w gweithredu unwaith y bydd gennych chi'r telerau ariannol cywir gyda phwy bynnag fydd eich partner cyd-fentro?