2. Cwestiynau i Weinidog y Gymraeg ac Addysg – Senedd Cymru ar 23 Tachwedd 2022.
7. Pa gefnogaeth y mae'r Llywodraeth yn ei rhoi i sicrhau gweithgareddau hamdden drwy gyfrwng y Gymraeg i blant a phobol ifanc? OQ58756
Rydym yn darparu dros £5 miliwn i bartneriaid fel yr Urdd, y ffermwyr ifanc a'r mentrau ar gyfer gweithgareddau Cymraeg. Yr wythnos diwethaf, ymunodd 230 o blant yn jamborî yr Urdd i ddathlu tîm Cymru yng nghwpan y byd, a byddaf i'n parhau i bwysleisio defnydd o'r Gymraeg yn fy holl waith.
Rhyw 230,000 o blant dwi'n meddwl roeddech chi'n ei olygu, nid 230.
Dwi jest eisiau amlygu i chi mater eithaf difrifol, a dweud y gwir, achos etholwr i fi sydd wedi bod yn aros dros dair blynedd am wersi nofio trwy gyfrwng y Gymraeg i'w blant e. Fe gyflwynwyd cwyn i'r comisiynydd iaith nôl yn 2017, ac mi farnwyd bryd hynny bod y cyngor wedi methu â chwrdd â'r safonau iaith angenrheidiol. Mi gymeradwywyd cynllun gweithredu i'r cyngor er mwyn darparu gwersi nofio yn y Gymraeg. Ymlaen, wedyn, i 2020, doedd hynny ddim wedi ei ddarparu, ac felly mi gafwyd cwyn arall. Mi ffeindiwyd eto bod y cyngor wedi methu â chwrdd â'r safonau iaith angenrheidiol ac wedi methu â chydymffurfio â'r cynllun gweithredu a roddwyd yn ei le yn dilyn y cwyn blaenorol. Rŷn ni nawr ar ddiwedd 2022, bron 2023, ac maen nhw'n dal i aros. Ydych chi'n cytuno â fi bod hynny'n annerbyniol? Oherwydd yr unig gasgliad dwi'n dod iddo fe yw bod hwn yn gwahaniaethu ar sail ieithyddol. Dwi eisiau gwybod beth mae'r Llywodraeth yn ei wneud i sicrhau bod awdurdodau lleol fel Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam yn cymryd hyn o ddifrif, oherwydd mae siaradwyr Cymraeg yn methu allan ar gyfleoedd sylfaenol y mae pawb arall jest yn eu cymryd yn ganiataol.
A gaf i achub ar y cyfle i gywiro'r record mai 230,000 roeddwn i yn bwriadu ei ddweud yn yr ateb blaenorol?
Jest i ategu beth mae'r Aelod newydd ddweud, dwi'n siomedig iawn bod y teulu yma—ymysg eraill, siŵr o fod, yn y gymuned, byddwn i'n tybio—yn methu â chael mynediad at wersi nofio yn Gymraeg. Rydyn ni wedi paratoi safonau sy'n gosod dyletswyddau ar awdurdodau lleol i gynnig cyrsiau addysg drwy gyfrwng y Gymraeg, sy'n cynnwys safonau penodol ar gyfer cyrsiau addysg wedi eu hanelu at bobl ifanc. Mater i'r comisiynydd, wrth gwrs, yw pennu'r safonau a monitro cydymffurfiaeth, fel mae'n cydnabod yn ei gwestiwn. Ond, er mwyn bod yn rhagweithiol o'n safbwynt ni yn y maes yma, rydyn ni'n darparu arian sylweddol i bartneriaid fel yr Urdd a mentrau iaith i ddarparu gweithgareddau hamdden yn y Gymraeg, a hefyd yn rhoi arian i gynllun prentisiaethau adran chwaraeon a phrentisiaethau'r Urdd sy'n canolbwyntio ar gynyddu sgiliau Cymraeg hyfforddwyr chwaraeon y dyfodol. Felly, mae sicrhau bod pobl yn gallu darparu'r gwersi yma yn y Gymraeg yn rhan bwysig o hynny, a dyna un o'n blaenoriaethau ni o ran ariannu.
Rwy'n falch fod y cwestiwn hwn wedi cael ei godi y prynhawn yma oherwydd hoffwn gymeradwyo gwaith ac ymdrechion cylchoedd meithrin, neu gyn ysgolion Cymraeg eu hiaith, yn sir Ddinbych, gogledd Cymru, ac ar draws y wlad, sy'n chwarae rhan allweddol yn cyflwyno plant dan oed ysgol i'r Gymraeg ac yn darparu rhaglenni addysgol a rhaglenni'n seiliedig ar weithgareddau i annog manteision addysg Gymraeg ar lefel mynediad a chynnig sgiliau i bara oes. A wnaiff y Gweinidog ymuno â mi i longyfarch cylchoedd meithrin lleol a chenedlaethol a'r rolau y maent yn eu chwarae yn y gymdeithas yng Nghymru i fy etholwyr a phobl ledled Cymru? Diolch.
Gwnaf, yn sicr. Maent yn chwarae rhan annatod yn sicrhau bod pobl ifanc yn gallu cael mynediad at addysg blynyddoedd cynnar a meithrinfeydd drwy gyfrwng y Gymraeg. Mae hynny'n wych o ran sicrhau bod darpariaeth Gymraeg ar gael, ond mae hefyd yn cefnogi rhieni i wneud y dewis hwnnw i'w plant a weithiau'n annog rhieni eu hunain i ddysgu Cymraeg. Rydym yn gwybod mai dyna un o'r ffyrdd gorau posibl o sicrhau ein bod yn cyrraedd ein nod o gael miliwn o siaradwyr Cymraeg a gwneud yn siŵr fod pobl ifanc a phlant yn cael cefnogaeth ar gyfer yr opsiynau y maent eisiau eu dewis yn y maes hwn. Felly, rwy'n hapus iawn wir i ymuno â chi a llongyfarch a diolch i'r Mudiad Meithrin am yr holl waith y maent yn ei wneud.