9. & 10. Dadl ar Egwyddorion Cyffredinol Y Bil Partneriaeth a'r penderfyniad ariannol mewn perthynas â’r Bil Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus (Cymru) Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:31 pm ar 29 Tachwedd 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 5:31, 29 Tachwedd 2022

(Cyfieithwyd)

Fel y bydd y Senedd yn gwybod, rydym ni’n edrych yn fanwl iawn ar gynnwys pwerau mewn Biliau i wneud is-ddeddfwriaeth. Felly, Llywydd, mae'r Bil hwn yn cynnwys pum pŵer i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau, un pŵer i Weinidogion Cymru gyhoeddi cod, a dau bŵer i gyhoeddi cyfarwyddiadau.

Nawr, mae nifer o'n hargymhellion yn ymwneud â'n cred gyson nad yw'r gweithdrefnau craffu sydd ynghlwm â rhai o'r pwerau hyn yn rhoi cyfleoedd digonol i Aelodau'r Senedd ar gyfer craffu. Felly, mae argymhellion 7 ac 8 o'n hadroddiad yn galw ar y Dirprwy Weinidog i gyflwyno gwelliannau i'r Bil i gymhwyso'r weithdrefn gadarnhaol i bwerau o fewn is-adrannau (3)(a) a (3)(b) o adran 38 o'r Bil. Gellir defnyddio'r ddau bŵer hyn i ddiwygio deddfwriaeth sylfaenol, ac fe wnaethom ystyried y pŵer o fewn is-adran (3)(a) yn benodol i fod yn bŵer Harri VIII eang, diderfyn, a does gennym ni fawr o feddwl, yn gyffredinol, o bwerau Harri VIII.

Mae tri o'n hargymhellion yn ymwneud â'r ddyletswydd o fewn adran 32 o'r Bil i Weinidogion Cymru gyhoeddi cod allanoli gwasanaethau cyhoeddus a’r gweithlu. I ni, bydd y cod hwn yn chwarae rhan ganolog wrth sicrhau caffael cyhoeddus cymdeithasol gyfrifol. Felly, fe wnaethom argymell y dylai'r Dirprwy Weinidog gyflwyno gwelliant i'r Bil i gymhwyso'r weithdrefn negyddol i'r pŵer i gyhoeddi'r cod ac unrhyw ddiwygiadau yn y dyfodol iddo. Byddai hyn yn lle peidio rhoi gweithdrefn ar waith fel sy’n digwydd ar hyn o bryd.

Fe wnaethom argymell hefyd y dylai fod dyletswydd i ymgynghori ar y cod sydd wedi'i gynnwys o fewn y Bil, ac y dylai'r Dirprwy Weinidog gyhoeddi fersiwn ddrafft ohoni cyn dechrau Cyfnod 3 y Bil, a fydd yn helpu ein hystyriaeth ac ystyriaeth pwyllgorau eraill.

Dywedodd y Dirprwy Weinidog wrthym y bydd yr holl ganllawiau statudol a gyhoeddir o dan y Bil yn cael eu datblygu mewn partneriaeth ac y bydd yn destun ymgynghoriad. Felly, gan fod hyn yn wir, fe wnaethom argymell y dylai'r Gweinidog gyflwyno gwelliant i'r Bil i gynnwys dyletswydd i ymgynghori ar ganllawiau a gyhoeddwyd o dan adran 43 ac unrhyw ddiwygiadau yn y dyfodol i'r canllawiau hynny.

Mae ein dau argymhelliad sy'n weddill yn ymwneud â hygyrchedd y Bil. Mae'r Bil yn cynnwys yr ymadrodd 'penderfyniadau o natur strategol'. Nid yw'r Bil yn rhoi diffiniad o'r ymadrodd hwn, ond darperir diffiniad o fewn y canllawiau statudol ar y ddyletswydd economaidd-gymdeithasol a wnaed dan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015. Felly, am resymau hygyrchedd, fe wnaethom argymell felly y dylai'r Bil gynnwys cyfeiriad i'r diffiniad hwn.

Mae'r Bil hefyd yn diwygio adran 4 o Ddeddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol i amnewid 'gwaith teg' am 'waith addas'. Dywedodd y Dirprwy Weinidog wrthym fod diffiniad y Comisiwn Gwaith Teg o 'waith teg' wedi cael ei dderbyn yn eang. Er mwyn helpu pobl i ddeall y term hwn, fe wnaethom felly argymell y dylid cynnwys diffiniad y Comisiwn Gwaith Teg o fewn canllawiau anstatudol i randdeiliaid a chyrff sy'n ddarostyngedig i'r dyletswyddau dan Ddeddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol.

Nawr, cyn i mi ddod â fy sylwadau i ben, hoffwn dynnu sylw at yr unig gasgliad y daethon ni ato yn ein hadroddiad—yr unig gasgliad penodol. Fel y bydd Aelodau'n gwybod, mae pwyllgorau'r Senedd ar hyn o bryd yn ystyried memoranda cydsyniad deddfwriaethol a osodwyd mewn perthynas â Bil Caffael Llywodraeth y DU—Bil Caffael Llywodraeth y DU—ac rydym ni’n deall bod mwy o LCMs ar y ffordd yn fuan. Rydyn ni'n credu bod y Bil rydyn ni'n ei ystyried heddiw wedi darparu llwybr amlwg i Lywodraeth Cymru gynnwys darpariaethau i ddiwygio cyfraith gaffael Cymru, yn hytrach na defnyddio Bil Llywodraeth y DU a'r broses gydsynio.

Felly, Dirprwy Weinidog, edrychwn ymlaen at glywed eich ymatebion i'r argymhellion yr ydym ni wedi'u gwneud mewn perthynas â'r Bil hwn. Un pwynt, er hynny: mae'n siomedig i'r pwyllgor nad oedd ymateb gan y Llywodraeth ar gael mewn pryd heddiw i lywio'r ddadl heddiw, o ystyried ei bwysigrwydd i'r broses ddeddfwriaethol, felly byddwn yn ddiolchgar hefyd pe gallai'r Dirprwy Weinidog fynd i'r afael â'r pwynt hwnnw yn eich sylwadau a'ch ymatebion.

Un pwynt olaf, Llywydd, ac mae'n rhaid i mi dynnu fy het Cadeirydd pwyllgor i ffwrdd ar gyfer y foment arbennig hon, ond gwn na allaf sefyll eto. Gan roi fy het fel cydweithredwr ac aelod o'r grŵp Senedd cydweithredol, ac rwy'n cyfeirio at fy nghofrestr o fuddiannau, tybed a ydynt—. Y gwir amdani yw bod Biliau fel hyn yn dod yn anaml iawn yn ystod unrhyw dymor y Senedd, ond a fyddai'r Gweinidog, ar wahân i'r pwyntiau rydw i newydd eu gwneud fel Cadeirydd y Pwyllgor, yn ystyried cwrdd ag awduron adroddiad y Ganolfan Strategaethau Economaidd Lleol ar berchnogaeth gweithwyr yng Nghymru, i drafod a ellid ymgorffori eu cynigion yn y Bil er mwyn cryfhau perchnogaeth gweithwyr ymhellach yng Nghymru? Rydyn ni'n gwneud llawer ar berchnogaeth gweithwyr yn barod, ond byddai trafodaeth ar hynny yn ddefnyddiol iawn yn wir. Diolch yn fawr iawn, Llywydd.