Part of the debate – Senedd Cymru am 4:09 pm ar 29 Tachwedd 2022.
Felly, dyna chi: prawf cadarn o sir Conwy bod eich deddfwriaeth yn ffactor allweddol yn y cynnydd rydym ni'n ei weld nawr yn y defnydd o lety dros dro. Mae'n rhaid i mi fod yn onest, rwyf wedi dweud hynny o'r blaen, dylai Llafur Cymru a Phlaid Cymru deimlo cywilydd eu bod nhw nawr yn gwneud pobl yn ddigartref. Bydd y rheoliadau hyn heddiw yn gwaethygu'r sefyllfa.
Un o oblygiadau'r gwelliant yw bod y cyfnod hysbysu byrraf chwe mis ar gyfer hysbysiad landlord, sydd eisoes yn ofynnol mewn cysylltiad â chontractau safonol cyfnodol newydd, yn cael ei ymestyn i gontractau safonol cyfnodol wedi'u trosi, a hynny'n weithredol o 1 Mehefin 2023. Mewn gwirionedd, bydd chwe mis yn golygu 12 mis, oherwydd mae gennych chi sefydliadau, fel Shelter Cymru, yn dweud wrth bobl am aros ar ôl y cyfnod chwe mis hwnnw—mae'n ddeufis ar hyn o bryd; wel, mae wedi bod yn ddeufis—yn dweud wrthyn nhw am aros nes bod y beilïaid yn cael eu hanfon gan y llys, ac yna hyd yn oed wedyn, yn ddweud wrthyn nhw am aros am gyfnodau hirach. Yn seiliedig ar nifer yr eiddo sydd wedi'u cofrestru gyda Rhentu Doeth Cymru, gallai hyn nawr weld cynifer â 200,000 o gontractau wedi'u trosi yn newid o fod yn destun cyfnod hysbysu chwe mis yn lle cyfnod hysbysu dau fis. A yw'r Senedd hon wir yn barod i fentro gwneud cymaint â 200,000 o aelwydydd yn ddigartref? Rwy'n ei chael hi'n rhyfeddol mai un o'r rhesymau a roddir am y gofyniad chwe mis yn y memorandwm esboniadol yw fel a ganlyn:
'bu cynnydd dramatig yn y galw am lety dros dro yn sgil y pandemig, gan roi pwysau digynsail o ran galw ar wasanaethau digartrefedd awdurdodau lleol, gyda dros 23,200 o bobl yn cael cymorth i gael llety dros dro ers mis Mawrth 2020.'
Mae rhywfaint o gefnogaeth i'r cynnig gan landlordiaid ac asiantau gosod, fodd bynnag, mae'r mwyafrif helaeth yn gwrthwynebu. Mae llawer o bobl yr ymgynghorwyd â nhw yn awgrymu y gallai'r cynnig annog—ac mae, mewn gwirionedd, bellach yn annog landlordiaid i adael y sector preifat. Os ydym ni eisiau ceisio datrys yr argyfwng tai yng Nghymru, mae'n rhaid i ni leihau'r risg o fwy o ddigartrefedd. Mewn gwirionedd, dylai eich Llywodraeth fod yn adeiladu'r tai a dylai fod wedi eu hadeiladu yn y blynyddoedd a fu.
Mae fy nghyd-Aelod, Mark Isherwood, sydd hefyd wedi dal y portffolio tai yn flaenorol, wedi cael gwybod o ran y Ddeddf Rhentu Cartrefi (Cymru) erbyn hyn, er bod rhai pobl, fel Cymorth i Ferched Cymru, yn cydnabod rhai o elfennau cadarnhaol y Ddeddf, bod ganddyn nhw bryderon difrifol am effaith allai fod yn gatastroffig y Ddeddf yn ei ffurf bresennol ar wasanaethau arbenigol yng Nghymru yn ymdrin â thrais yn erbyn menywod, gwasanaethau cam-drin domestig a thrais rhywiol a thrwy hynny, ar y sawl sydd wedi goroesi'r mathau hynny o drosedd.