8. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Diwrnod Rhyngwladol Pobl Anabl

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:44 pm ar 29 Tachwedd 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 4:44, 29 Tachwedd 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Altaf, a diolch yn fawr am eich cefnogaeth. Ydi, mae hwn yn ddatganiad blynyddol pwysig rwy'n ei wneud, a hoffwn adrodd ar rai o'r camau sydd wedi bod yn digwydd dros y flwyddyn ddiwethaf, sef gweithredu gyda phobl anabl. Rwy'n credu mai dyna'r pwynt pwysicaf. Mewn gwirionedd, rwy'n cyd-gadeirio'r tasglu hawliau anabledd gyda'r Athro Debbie Foster, ac ar y ffrydiau gwaith sydd bellach ar y gweill, hoffwn adrodd yn gyflym iawn ar rai o'r datblygiadau.

Fe'i sefydlwyd y llynedd, 2021, yn dilyn yr adroddiad 'Drws ar Glo: Datgloi bywydau a hawliau pobl anabl yng Nghymru ar ôl COVID-19', a grybwyllais yn fy natganiad. Fe wnaethom, o ran y tasglu hwnnw, ddiffinio nodau a gweithredoedd allweddol mewn gwirionedd i gyflawni gwelliannau. Dyna pam yr ydym ni'n gweithio i roi pobl anabl yn ganolog i'n cynlluniau o ran eu hawliau. Mae'r gwaith yr ydym ni wedi'i wneud mewn gwirionedd yn seiliedig ar y model cymdeithasol o anabledd, gan hefyd sicrhau bod popeth yr ydym ni'n ei wneud yn cael ei gyd-gynhyrchu. Mae gennym flaenoriaethau ar gyfer y tasglu hwn, ac mewn gwirionedd, ym mis Chwefror eleni, y ffrydiau gwaith y cytunwyd eu bod yn flaenoriaeth oedd: ymwreiddio a deall y model cymdeithasol o anabledd ledled Cymru; mynediad at wasanaethau, gan gynnwys cyfathrebu a thechnoleg; byw'n annibynnol, iechyd, llesiant a gofal cymdeithasol. Dyna'r blaenoriaethau allweddol gafodd eu nodi a'u cyd-gynhyrchu â phobl anabl. Mae ganddyn nhw weithgorau, sydd ar waith. Cynhaliwyd hyfforddiant, ac rwy'n credu i mi grybwyll yn gynharach y modiwl hyfforddi pwysig y mae Anabledd Cymru wedi'i ddatblygu. Mae'n ddiddorol hefyd bod y contract hwnnw o ran mynediad at wasanaethau, er enghraifft cyfathrebu a thechnoleg, hefyd yn dylanwadu ar yr holl weithgorau.

Mae'n hollol iawn eich bod wedi codi'r mater am anghenion pobl ddall ac â nam ar eu golwg. Roeddwn yn falch iawn o gael ymgysylltu â Chŵn Tywys mewn digwyddiad diweddar yn y Senedd. Rwyf wedi cyfarfod hefyd, drwy'r fforwm cydraddoldeb anabledd, gyda'n cydweithwyr o'r sector—RNIB ac eraill, Cŵn Tywys i'r Deillion. Mewn gwirionedd, un o'r cyfarfodydd pwysicaf a gawsom yn ddiweddar oedd ynghylch hygyrchedd trafnidiaeth, dan arweiniad y sector allweddol a'r gweithredwyr hawliau anabledd yn y maes hwn. Felly, rydym ni'n gwneud cynnydd. Mae'n ymwneud â dysgu a gwrando mewn gwirionedd a dylanwadu ar y rhai sydd â'r pŵer i wneud y newidiadau. Yn y cyfarfod hwn o ran trafnidiaeth, cyfarfu fy nghyd-Weinidog Lee Waters, y Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd, hefyd â rhai o aelodau'r fforwm cydraddoldeb anabledd, a oedd yn sôn am bwysigrwydd eu grŵp mynediad hirsefydlog, sydd wrth gwrs yn dylanwadu ar bolisi, ac yn enwedig mewn cysylltiad â thrafnidiaeth. Ond wrth gwrs, mewn gwirionedd mae'n ymwneud ag anghenion pobl yn y gymuned, mewn mannau cyhoeddus, a dwi'n meddwl ei bod hi'n bwysig ein bod ni'n gweld hyn o ran y gwaith sy'n cael ei wneud gan y tasglu.

Felly, wyddoch chi, mae cynnydd yn cael ei wneud. Diolch i chi am eich pwyntiau heddiw. Ond hefyd, rwy'n credu bod y fforwm cydraddoldeb anabledd a'r tasglu'n dylanwadu ar ein hagenda hawliau dynol hefyd, gan eu bod yn rhan o'n grŵp cynghori ar hawliau dynol. Maen nhw hefyd yn ein cynghori ni—ac rwy'n credu bod hyn yn bwysig o ran yr hyn sydd wedi digwydd yn ystod yr wythnosau a'r misoedd diwethaf—ar yr argyfwng costau byw a'r effaith mae'n ei gael ar fywydau pobl anabl, a sut gallwn ni wedyn rannu hyn, nid yn unig gyda fy nghyd-Aelodau yn Llywodraeth Cymru, ond yr holl gyrff cyhoeddus hynny sydd â chyfrifoldeb.