1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru ar 30 Tachwedd 2022.
6. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog yn eu cael gydag awdurdodau lleol am ddefnyddio cronfeydd wrth gefn llywodraeth leol? OQ58793
Rwyf wedi trafod cronfeydd wrth gefn awdurdodau lleol gydag arweinwyr fel rhan o'n trafodaethau parhaus ar bwysau a chyllid. Mae pob arweinydd wedi pwysleisio eu bod eisoes yn defnyddio cronfeydd wrth gefn i reoli eu pwysau presennol a'u bod yn disgwyl y bydd yn rhaid iddynt barhau i wneud hynny y flwyddyn nesaf.
Mae hyn eisoes wedi cael ei drafod yma yn y Siambr sawl gwaith y prynhawn yma, Weinidog. Rydym hyd yn oed wedi clywed enw Leighton Andrews yn cael ei ddefnyddio y prynhawn yma hefyd—ysbryd y Nadolig a fu. Ond pe gallem geisio meddwl am y defnydd o'r cronfeydd wrth gefn hyn, oherwydd, fel rwy'n ei ddeall ac fel y mae cwestiynau blaenorol wedi'i amlygu, mae cynnydd o 35 y cant wedi bod yn y cronfeydd wrth gefn hyn, a bydd trethdalwyr lleol yn synnu at y naid honno yn y cronfeydd wrth gefn i £2.7 biliwn pan fyddant yn dechrau gweld eu gofynion treth gyngor eu hunain yn ymddangos yn y flwyddyn newydd. Felly, fel Gweinidog cyllid, a wnewch chi bopeth yn eich gallu i sicrhau nad oes unrhyw arian yn cael ei gelcio mewn neuaddau sir ac yn y pen draw y bydd y cronfeydd wrth gefn hyn yn cael eu defnyddio yn y ffordd orau fel bod modd cadw'r dreth gyngor mor isel â phosibl yn y flwyddyn newydd ac y bydd yn talu eu cyfraniad gyda'r pwysau costau byw y mae pobl yn eu teimlo yng nghyllidebau eu haelwydydd?
Hoffwn ailadrodd yr hyn a ddywedais wrth gyd-Aelodau yn gynharach mewn perthynas â thrafodaethau rwyf wedi bod yn eu cael gyda llywodraeth leol, maent yn llwyr gydnabod yr angen i ddefnyddio'r cronfeydd wrth gefn hynny eleni i reoli rhai o'r pwysau, a'r flwyddyn nesaf hefyd. A bod yn onest, rwy'n teimlo rhyddhad fod awdurdodau lleol mewn sefyllfa ariannol well i wynebu'r cyfnod anodd sydd o'n blaenau, yn enwedig pan fyddwch yn eu cymharu â'u cymheiriaid dros y ffin yn Lloegr, sydd wedi cael llawer o gyllid wedi'i dynnu oddi arnynt dros y blynyddoedd diwethaf. Rwy'n siŵr y byddai'n llawer gwell gan awdurdodau yn Lloegr fod mewn sefyllfa lle mae ganddynt o leiaf rywfaint o gronfeydd wrth gefn i fynd â hwy i mewn i'r flwyddyn nesaf. Wedi dweud hynny, rwy'n llwyr gydnabod yr hyn a ddywedwyd am y ffaith nad yw'r sefyllfa'n gyfartal ledled Cymru. Mae'n amrywio o awdurdod i awdurdod. Mae yna rai awdurdodau sydd â llai o gronfeydd wrth gefn ac yn amlwg bydd ganddynt lai o allu i ddefnyddio'r cronfeydd wrth gefn hynny mewn cyfnod anodd.