Mae Llywodraeth Cymru wedi gwneud ei phenderfyniadau ei hun, a phenderfyniadau gwahanol iawn ar adegau, ac mae ganddi hawl i wneud hynny wrth gwrs, ond byddwn yn gobeithio y byddai'r Prif Weinidog yn derbyn y dylai fod craffu ar y penderfyniadau a wnaed, ac atebolrwydd yn eu cylch. Ac rydym yn gwybod nad yw ymchwiliad y DU yn gallu gwneud hynny. Felly, os yw'n parhau i fod mor hyderus, rwy'n gobeithio y bydd y Prif Weinidog yn gallu nodi pam nad oes galw am atebolrwydd na chraffu pellach ar gamau gweithredu Llywodraeth Cymru.

Lywydd, rwyf am fod yn glir ynghylch yr angen i'r pwyllgor hwn ddechrau ar ei waith yn gynt yn hytrach nag yn hwyrach. Mae'n hanfodol fod y pwyllgor diben arbennig, fel y mae ein cynnig yn ei argymell, yn gweithio nid yn unig gydag ymchwiliad COVID y DU, ond hefyd y timau amrywiol sydd wedi'u sefydlu ar draws y Llywodraeth a'r cyrff cyhoeddus i roi'r wybodaeth i'r ymchwiliad, ac rwy'n ofni y byddai gwybodaeth hanfodol a gesglir gan y timau hyn yn cael ei cholli pe bai'r pwyllgor yn aros i ddechrau ar eu gwaith. Ac mae'n ymddangos yn glir i mi y gallai gwaith y pwyllgor ar nodi'r bylchau posibl yn yr ymchwiliad ddigwydd yn hawdd ochr yn ochr â llinell amser y DU, gan archwilio mewn amser real y meysydd na fyddant wedi'u cynnwys. Fodd bynnag, bydd y pwyllgor hefyd yn gallu defnyddio'r modiwlau a amlinellir yn yr ymchwiliad i archwilio elfennau a allai fod ar goll yn gynnar a gall ddechrau casglu data a gwybodaeth berthnasol, ac wrth gwrs, bydd y pwyllgor yn gallu gweithredu, drwy fod yn hylif ac yn hyblyg yn ei waith.

Rwyf am ddarllen datganiad yn fy sylwadau agoriadol yma, Lywydd. Datganiad ydyw a gafodd ei ddarparu gan grŵp Covid-19 Bereaved Families for Justice Cymru, cyn y ddadl heddiw. Dyma eu geiriau:

'Rydym yn croesawu'r weithred hon gan y gwrthbleidiau. Mae Llywodraeth Cymru wedi cael pob cyfle i gynnal ymchwiliad Covid penodol i Gymru ond mae wedi dewis peidio. Cawsom sicrwydd gan Brif Weinidog Cymru mai cynnwys Cymru yn Ymchwiliad y DU oedd y peth cywir er bod penderfyniadau datganoledig wedi'u gwneud. Er hynny ni all Ymchwiliad y DU ymdrin â'r materion yng Nghymru yn fanwl ac yn y modd y dywedodd y Prif Weinidog ei fod ei eisiau. Y cyfan y dymunwn iddo gael ei gydnabod yw'r hyn a aeth o'i le i'n hanwyliaid ac i wersi gael eu dysgu. Mae ein pryderon am Ymchwiliad y DU yn dod yn wir ac nid yw Prif Weinidog Cymru wedi herio hyn. Yn y pen draw, rydym yn haeddu ymchwiliad penodol i Gymru  dan arweiniad barnwr. Yn anffodus, gwrthodwyd hyn i ni yng Nghymru, felly bydd y pwyllgor hwn o leiaf yn helpu i sicrhau craffu manwl ar Gymru na fydd Ymchwiliad y DU yn ei wneud.'

Felly, rwy'n gobeithio y bydd y datganiad hwnnw gan y grŵp Covid-19 Bereaved Families for Justice Cymru—. Rwy'n gobeithio y bydd y Prif Weinidog, wrth ymateb i'r ddadl hon heddiw, yn gallu gwneud sylw ar eu datganiad hwy hefyd, yn ogystal â rhai o fy sylwadau agoriadol eraill. Diolch, Lywydd.