Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy’n ddiolchgar iawn i’r pwyllgor am gynnal yr ymchwiliad hwn ar drais ar sail rhywedd sy’n cael effaith ar fenywod mudol, a diolch i bawb a roddodd dystiolaeth, ond yn enwedig y rheini a rannodd eu profiadau bywyd, a’r gwasanaethau arbenigol sy’n eu cefnogi. A dim ond drwy gydweithio, gan gynnwys ystyried yr holl ffynonellau tystiolaeth a'n canfyddiadau, y gallwn sicrhau newid gwirioneddol.

Mae adroddiad y Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol yn tynnu sylw at lawer o feysydd lle byddwn yn parhau fel Llywodraeth Cymru i ganolbwyntio ein hymdrechion er mwyn amddiffyn menywod mudol rhag trais a chamdriniaeth, a chyhoeddwyd ymateb ffurfiol Llywodraeth Cymru i’r adroddiad hwn yr wythnos diwethaf ar 7 Rhagfyr. Gwyddom fod trais a chamdriniaeth yn cael effeithiau sylweddol a pharhaol ar ddioddefwyr a’r bobl o’u cwmpas. Mae adroddiad y pwyllgor, ochr yn ochr â’r adroddiad ymchwil ar drais rhywiol a thrais ar sail rhywedd yn erbyn ffoaduriaid o ddadleoli i gyrraedd—SEREDA—a gafodd ei groesawu gennyf ac a ddaeth i law ym mis Mai eleni, ac adroddiad 'Uncharted Territory’ yn dangos bod hyn yn arbennig o ddifrifol i fenywod sy'n ffoaduriaid, yn fudwyr neu'n geiswyr lloches. Ac mae llawer o’r menywod hyn yn dioddef sawl math o gam-drin, gan gynnwys trais domestig, trais rhywiol, cam-drin ar sail anrhydedd, priodas dan orfod, anffurfio organau cenhedlu benywod a cham-drin mewnfudwyr a masnachu pobl. Ac mae'r grwpiau hyn yn dioddef lefelau uwch o drais, nid yn unig ar eu teithiau mudo, ond hefyd pan fyddant yn cyrraedd pen eu taith. Ac fel y mae Cadeirydd y Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol wedi’i nodi, mae rhwystrau ychwanegol, megis diffyg rhwydweithiau cymorth, rhwystrau o ran iaith a diffyg hawl i gyllid cyhoeddus, yn aml yn gadael y rheini sy’n cael eu cam-drin heb fawr ddim dewis ond aros i mewn, neu ddychwelyd i sefyllfaoedd peryglus lle maent yn cael eu cam-drin. Mae gan ddioddefwyr a goroeswyr trais yn erbyn menywod, trais rhywiol a cham-drin domestig hefyd y cymhlethdod ychwanegol o ddiffyg hawl i gyllid cyhoeddus, ac maent yn un o'r grwpiau mwyaf agored i niwed ac sydd wedi'u hymyleiddio fwyaf mewn cymdeithas, fel y mae Aelodau wedi dangos yn glir yn yr adroddiad ac wedi ymhelaethu arno heddiw.