Cwestiynau Heb Rybudd gan Arweinwyr y Pleidiau

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:52 pm ar 10 Ionawr 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 1:52, 10 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Wel, mae yna ddewisiadau gwleidyddol yma, Llywydd, ac mae ffeithiau caled hefyd, ac mae'n ffaith galed na allwch wario arian untro i dalu am filiau rheolaidd. Nawr, mae Llywodraeth Cymru wedi ysgrifennu at ein cydweithwyr yn yr undebau llafur yn sicrhau ein bod yn gallu parhau i siarad â nhw. Rydym wedi rhoi pecyn o fesurau at ei gilydd. Rwy'n falch y byddwn yn cael cyfarfod gyda'n hundebau llafur ddydd Iau yr wythnos hon.

Mae un elfen o'r pecyn hwnnw'n cynnwys cynnig taliad anghyfunol untro yn y flwyddyn ariannol hon. Mae'r swm o arian sydd wedi ei gasglu ar  gyfer hwnnw wedi ei ennill drwy fawr ymdrech dros gyfnod y Nadolig, pan oedd cyd-Weinidogion yn y Cabinet i gyd wedi gorfod edrych ar gynlluniau gwario yn chwarter olaf eleni a chytuno ar ffyrdd y gellid aildrefnu hynny i ryddhau arian i gefnogi'r cynnig hwnnw. Ond dim ond yn y flwyddyn ariannol hon y mae'r arian ar gael.

Byddwn yn trafod gyda'n cydweithwyr yn yr undebau llafur; dyna'r lle iawn i ni drafod cwantwm yr arian y gellir dod o hyd iddo, ac yna byddwn yn trafod gyda nhw y ffordd orau y gellid gwasgaru'r arian hwnnw ymhlith ein gweithwyr yn y sector cyhoeddus.

Felly mae'n ddiddorol bod Plaid Cymru wedi ymuno â'r Ceidwadwyr Cymreig wrth awgrymu mai'r ffordd i ariannu cyflogau'r sector cyhoeddus yng Nghymru yw codi trethi hyd yn oed ymhellach nag y maen nhw ar boblogaeth Cymru eisoes. Mae arweinydd Plaid Cymru'n iawn yn dweud mai dewis gwleidyddol yw hwnnw, a dyna ddewis gwleidyddol wnaeth y Cabinet hwn ei drafod yn fanwl yn y cyfnod cyn y gyllideb ddrafft. Roedd yna eiliad—eiliad fer, fel y gwyddoch, pan oedd Liz Truss yn Brif Weinidog—pryd yr oedd cynlluniau i leihau lefel y dreth incwm ar draws y Deyrnas Unedig, ac fe wnaeth hynny, rwy'n credu, agor posibilrwydd realistig y gallem fod wedi codi cyfraddau treth incwm yng Nghymru heb roi dinasyddion Cymru o dan anfantais y flwyddyn nesaf y tu hwnt i'r sefyllfa y maen nhw ynddi eleni.

Bydd dinasyddion Cymru yn talu trethi uwch y flwyddyn nesaf, Llywydd, nag yr oedden nhw dros y 70 mlynedd diwethaf. Gofynnir iddyn nhw wneud hynny yn nannedd argyfwng costau byw a hwythau eisoes yn ei chael hi'n anodd talu biliau tanwydd, biliau ynni, biliau bwyd a biliau eraill hefyd. Edrychodd y Cabinet hwn i weld a ddylem ni dynnu mwy o arian o'u pocedi drwy godi trethi, a phenderfynu nad oedd hynny'n ffordd synhwyrol o weithredu. Dyna ein barn ni o hyd, ac felly nid yw'n gam gweithredu y byddwn ni yn ei dilyn, i ddod o hyd i arian untro eleni ac i ddod o hyd i arian rheolaidd y flwyddyn nesaf, sef drwy godi lefelau treth hyd yn oed yn uwch yng Nghymru.