Part of the debate – Senedd Cymru am 5:43 pm ar 11 Ionawr 2023.
Hoffwn ddiolch i fy nghyd-Aelod Russell George am agor y ddadl hon a’i ymdrechion yn yr ymgyrch i dynnu sylw at y mater ar lwyfan cenedlaethol. Mae’r ambiwlans awyr yn hanfodol i bobl canolbarth Cymru, ac mae’n rhaff achub i’r bobl sy’n byw yno. Fel ardal wledig, nid oes gennym lawer o’r pethau y mae pobl mewn rhannau mwy poblog o Gymru yn eu cymryd yn ganiataol. Wyddoch chi, mae'n un o fendithion ac yn un o felltithion byw mewn ardal wledig nad oes gennym y gwasanaethau y mae rhannau eraill o Gymru yn dibynnu arnynt. O ganlyniad, mae gan wasanaethau fel ambiwlans awyr Cymru fwy fyth o rôl. Mae'n llythrennol yn achub bywydau llawer o bobl yn fy etholaeth. Bydd cau canolfan y Trallwng yn lleihau gallu’r ambiwlans awyr i gyflawni ei rôl yn fy ardal i. Dyma ble mae ei angen fwyaf; bydd yn golygu amseroedd teithio hirach i’r ambiwlans awyr sy’n dod o ogledd Cymru a llai o allu i gyrraedd lle mae angen iddo gyrraedd mewn tywydd gwael, rhywbeth sydd wedi’i nodi gan lawer o bobl.
Mae amseroedd ymateb araf ambiwlansys mewn rhannau o’r canolbarth hefyd yn broblem fawr, a hefyd y diffyg darpariaeth iechyd—fel y dywedodd fy nghyd-Aelod Russell George—nad oes gennym ysbyty cyffredinol dosbarth, ac mae hyn eto’n golygu bod yr ambiwlans awyr yn chwarae rôl fwy hanfodol. Mae'n bendant yn achub bywydau, ac mae'r cyhoedd yn y canolbarth ac ym Mrycheiniog a Sir Faesyfed yn gwybod hyn. Wrth gwrs, nid ar bobl fy etholaeth yn unig y mae hyn yn effeithio; mae’r ambiwlans awyr weithiau’n croesi'r ffin i swydd Henffordd a swydd Amwythig i helpu pobl sydd wedi cael damweiniau mawr yno, ac os caiff y ganolfan ei symud i ogledd Cymru, bydd hynny’n effeithio ar y modd y darperir y cymorth hwnnw i helpu’r bobl dros y ffin sydd angen y cymorth hwnnw pan fo'i angen. Felly, bydd hyn yn cael ei deimlo ymhell y tu hwnt i ganolbarth Cymru'n unig; bydd yn cael ei deimlo i mewn i Loegr hefyd.
Felly, yn ddiweddar, bûm mewn cyfarfod cyhoeddus yn Nhrefyclo a drefnwyd gan ymgyrch Achub Ambiwlans Awyr Cymru, a hoffwn dalu teyrnged i’w holl waith caled a’r hyn y maent yn ei wneud yn arwain yr ymgyrch hon. Roedd ymgyrchwyr, aelodau o’r cyhoedd a chynghorwyr lleol yn bresennol yn y digwyddiad yn Nhrefyclo, ac roedd yr angerdd sydd gan bobl leol dros ein hambiwlans awyr yn amlwg yn y cyfarfod hwnnw. Mae’r swm o arian a godir ar gyfer yr ambiwlans awyr yn aruthrol; mae'n debyg ei bod yn un o'r elusennau a ariennir orau yng Nghymru, gan fod pobl ledled Cymru'n deall pa mor bwysig ydyw. Felly, os bydd yn cael ei symud a'i fod yn diflannu, bydd yn cael effaith ddinistriol ar bobl Powys a fy etholaeth i, fel y dywedodd fy nghyd-Aelod Russell George.
Wrth gwrs, mae’n siomedig fod y broses ymgynghori wedi’i gohirio, ond rydym yn deall bod pwysau enfawr ar y GIG a bod angen y staff i fynd i’r afael â’r problemau hynny. Ond pan fydd yr ymgynghoriad yn ailgychwyn ac yn ôl ar y trywydd iawn, rwy'n gobeithio y bydd yr ymgynghoriad hwnnw’n eang, yn agored ac yn dryloyw iawn, gan ei bod yn amlwg fod y rhan fwyaf o'r cyhoedd o blaid cadw’r ganolfan ambiwlans awyr yn y Trallwng ac yng nghanolbarth Cymru.
Yn flaenorol, cyfarfûm â phrif gomisiynydd y gwasanaeth ambiwlans a mynegais fy mhryderon ynglŷn â'r cynnig hwn a gofyn iddo am eglurder ynghylch canlyniadau unrhyw symud posibl. Wrth i’r broses ymgynghori fynd rhagddi, rwy'n gobeithio y cawn yr eglurder yr hoffem ei gael ac y gellir taflu mwy o oleuni ar y data—ac mae fy nghyd-Aelod Russell George wedi dweud hyn hefyd. Ond gadewch imi ddweud yn glir: mae cadw'r canolfannau ambiwlans awyr Cymru yng Nghymru o'r pwys mwyaf i bawb, ac os cânt eu cau, bydd bywydau'n cael eu colli yn fy etholaeth i a thu hwnt.
Rwy’n falch o ymgyrchu dros gadw’r ganolfan ambiwlans awyr yn y Trallwng ochr yn ochr â fy holl gyd-Aelodau yn y Ceidwadwyr Cymreig yma, a fy nghyd-Aelodau ar ochr arall y Siambr ym Mhlaid Cymru. Galwaf ar Lywodraeth Cymru a’i phartneriaid i wneud popeth a allant i sicrhau bod y ganolfan ambiwlans yn aros yn y Trallwng ac i sefyll dros bobl canolbarth Cymru. Dywedaf wrth bleidiau gwleidyddol eraill yn y Siambr: os gwelwch yn dda, cefnogwch ein cynnig heddiw er budd y bobl a bywydau pobl yng nghanolbarth Cymru. Mae angen y gwasanaeth hwn arnom yn y canolbarth, felly peidiwch â chael gwared ar ein rhaff achub, a phleidleisiwch o blaid ein cynnig heddiw. Diolch.