6. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Ynni adnewyddadwy ar y môr

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 18 Ionawr 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 5:00, 18 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Y gwahaniaeth yno, wrth gwrs, yw bod hwnnw'n bryder damcaniaethol, a'r pryder go iawn oedd na fyddai Llywodraeth y DU yn ei gefnogi. Yn ddiweddar, rydym wedi cynnal adolygiad o'i ddechrau i'w ddiwedd ar drwyddedu morol yng Nghymru, oherwydd ein bod eisiau cael y system fwyaf effeithiol ac effeithlon. Ddoe ddiwethaf fe fûm yn trafod y peth gyda thîm trwyddedu morol CNC. Felly, rydym yn gwneud hynny. Ond mae angen i'r ddwy Lywodraeth gamu i'r adwy. Mae mor syml â hynny. Nid yw Llywodraeth Geidwadol y DU wedi cyflwyno mecanwaith contract ar gyfer gwahaniaeth o'r un maint a soffistigeiddrwydd â maint a natur y cyfleoedd yn y sector ynni ar y môr. Mae angen iddynt ehangu'r contractau ar gyfer gwahaniaeth yn sylweddol er mwyn galluogi mwy o brosiectau—ac yn hanfodol, mwy o brosiectau o feintiau gwahanol—i gael eu cyflwyno os ydym am ddod yn arweinwyr byd fel y gallwn fod yn y sector hwn. Ac yn hollbwysig, mae angen iddynt sicrhau bod y rownd arwerthu ar gyfer y môr Celtaidd yn cynnwys amodau cyflenwi a chyflogaeth lleol cadarn ac nad yw ond yn mynd i'r sawl sy'n cynnig y pris uchaf yn unig fel bod yr elw'n dod unwaith i Ystad y Goron ac yna bod yr holl elw arall yn cael ei allforio o'r DU. Ac rydych chi'n gwybod hynny cystal â minnau, ac mae angen i chi alw arnynt i wneud hynny. 

Ac yn ogystal â hynny, mae Llywodraeth Geidwadol y DU yn parhau i fethu diwygio datblygiad y grid cenedlaethol, gan gyfyngu'n llwyr ar ein gallu i fwrw ymlaen ag ehangu seilwaith y grid fel y cynlluniwyd yn unol â newid cyflym a llwyr i ynni adnewyddadwy. Mae'n ddrwg iawn gennyf orfod dweud yn hytrach fod Llywodraeth y DU yn llywyddu dros ddull araf, drud a thameidiog o weithredu lle mae pob agwedd o'r system ynni'n dioddef, gan amddifadu cymunedau o gyfleoedd ar gyfer swyddi, a chau'r drws ar y gwaith adfer natur y mae Janet bob amser yn ei hyrwyddo, a'r adfywiad y dylai buddsoddiad ynni ei gynnig ac y gallai ei gynnig. Ddoe ddiwethaf, dywedodd y Prif Weinidog wrthych am y pryderon y mae'r ddau ohonom wedi'u clywed, ein bod yn cael yr ynni hwn—ynni gwirioneddol hyfryd, gwyrdd ac adnewyddadwy gyda'r holl adnoddau a swyddi rydych chi i gyd wedi siarad amdanynt—i'r traeth ac yna ble mae'n mynd? Oherwydd, heb y grid, nid oes unman iddo fynd. Felly, mae'n rhaid i Lywodraeth y DU—mae'n rhaid iddi—fynd ati ar fyrder i ddiwygio'r grid. 

Y mater arall gyda Llywodraeth y DU yw ei bod yn dibynnu'n llawer rhy drwm ar ychwanegu costau at filiau defnyddwyr yn hytrach nag ar drethiant cyffredinol er mwyn ymateb i'r heriau hyn. Nid yw model y sylfaen asedau rheoleiddio o ddatblygu'n werth dim o gwbl. Mae'n hynod anflaengar ac mae'n ddull annheg, sy'n rhoi baich anghymesur ar y rhai sy'n lleiaf abl i'w hysgwyddo. [Torri ar draws.]