Mae’r diffyg buddsoddiad mewn triniaeth ar gyfer cyflyrau iechyd menywod wedi arwain at gytundeb trawsffiniol ar gyfer triniaeth, ond nid yw hyn yn digwydd bob amser. Yn aml, mae angen cymorth iechyd meddwl arbenigol ar fenywod beichiog, mamau newydd a’r rheini sydd wedi colli baban yn ystod beichiogrwydd, ac yng Nghymru, hyd yn oed cyn y pandemig, nid yw’r menywod hyn bob amser wedi cael ei cefnogi'n dda. Mae ymchwil gynnar yn awgrymu bod yr angen am y gwasanaethau hyn wedi cynyddu’n sylweddol, ond unwaith eto, y rhai sy’n cael eu heffeithio bob amser, megis gan yr argyfwng costau byw, sy’n cael eu heffeithio gan y diffyg mynediad nawr, gan gynnwys mamau du, Asiaidd ac ethnig leiafrifol a mamau tlotach.

Dim ond os oes digon o fydwragedd yn gweithio yn y GIG ym mhob rhan o Gymru y gallwn ysgogi gwelliant i ofal mamolaeth yng Nghymru. Mae'n rhaid inni wneud mwy i gadw’r staff cymwys a phrofiadol sydd gennym, a gallwn edrych ar lefelau staffio, ond rydym wedi gweld dro ar ôl tro mai cadw staff profiadol yw’r pryder yma, ac yn aml iawn, caiff nyrsys newydd eu gadael i ofalu am wardiau heb fod ganddynt y profiad hwnnw ac yn y blaen. Felly, mae a wnelo â chadw’r staff profiadol hynny hefyd. Er bod Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i lunio cynllun iechyd menywod ar gyfer Cymru, a gwelsom yr adroddiad darganfod yn cael ei gyhoeddi ym mis Tachwedd 2022, nawr hefyd mae angen inni weld y camau gweithredu, y canlyniadau allweddol a’r canlyniadau mesuradwy fel mater o frys. Wedi’r cyfan, mae dyfodol ein GIG yn dibynnu ar hyn. Menywod yw'r rhan fwyaf o bobl sy'n gweithio yn y sector iechyd a gofal, a byddai cynllun iechyd menywod yn helpu i leihau afiechyd y gellir ei osgoi yn y gweithlu hwn. Sut y gall Llywodraeth Cymru wella effeithlonrwydd ei GIG os na all ddarparu ar gyfer ei weithwyr?

Mae angen i Lywodraeth Cymru ystyried y camreoli hwnnw—. Ac nid ydym yn sôn am gyfnod y pandemig; mae hyn wedi bod yn digwydd ers datganoli. Mae iechyd dan reolaeth Llafur Cymru. Ni allwn osgoi craffu yma yng Nghymru. Fel y dywedais, os nad yw hwn yn argyfwng, beth sydd? A gawn ni fod yn onest â’r rheini rydym yn eu cynrychioli a’r gweithlu, ac yna cydweithio i wella'r sefyllfa?