Rwyf wedi cael llond bol ar sefyll yma'n siarad am gyrff cyhoeddus, cyrff chwaraeon, yr heddlu, y gwasanaeth tân, ac yn sôn am y diwylliant sy’n sail iddynt, am ddiwylliant systemig o gasineb at fenywod a rhywiaeth mewn meysydd sydd wedi eu dominyddu, yn draddodiadol, gan ddynion. Rwy'n blino braidd ar hyn.

Mae Undeb Rygbi Cymru wedi dweud eu bod

'yn condemnio'r defnydd o iaith hiliol, homoffobig neu rywiaethol'.

Wel, profwch hynny. Oherwydd nid ydynt wedi'i brofi, ac nid yw'r holl sefydliadau eraill wedi'i brofi eto. Felly, mae'n rhaid imi ddweud fy mod yn credu bod eu datganiad mewn ymateb i'r honiadau yn drahaus ac yn ddiystyriol. Roeddwn o'r farn eu bod yn lleihau ac yn dibwyllo, mewn ffordd y bydd llawer o fenywod yma heddiw yn ei hadnabod. Roedd ymateb Undeb Rygbi Cymru i sylw fy nghyd-bleidiwr, Tonia Antoniazzi, yn arbennig o ddiystyriol ac awgrymodd AS Gŵyr, yn gwbl briodol, y dylid sefydlu corff annibynnol i edrych ar y cwynion yn erbyn cyrff llywodraethu chwaraeon yng Nghymru. Os edrychwn ar y ffaith ei bod wedi sôn am hiliaeth mewn criced, ac rydym wedi gweld yr hyn a ddigwyddodd gyda hynny; os edrychwn ar Gymnasteg Prydain, ac rydym wedi gweld yr hyn a ddigwyddodd gyda hynny, faint o Weinidogion sy'n mynd i godi yma ac egluro'r hyn nad yw'r cyrff cyhoeddus hyn yn ei wneud, gan mai dyma'r cwestiwn yma?

Felly, credaf mai’r hyn y mae angen inni ei wneud yw mynd gam ymhellach yma. Mae'n amlwg nad yw'r strwythurau'n gweithio, mae'r bobl sydd â'r cyfrifoldeb cyffredinol yn dweud nad oeddent yn gwybod beth oedd yn digwydd ar waelod eu sefydliad. Nid oeddent wedi cael sgwrs. Wel, dylent fod wedi cael un. Felly, mae angen inni sicrhau, mewn cyrff sy'n cael arian cyhoeddus, fod y strwythurau hynny'n ddigonol i wneud dau beth: un, sicrhau bod pob rhan o'r sefydliad hwnnw'n gwybod beth sy'n digwydd yn rhannau eraill y sefydliad hwnnw; a'r llall yw llwybr diogel i chwythwyr chwiban, gan mai dyna'r peth arall sy'n wirioneddol bwysig yma, yn ogystal â fetio'r bobl sy'n mynd i fod yn rhan o'r sefydliadau hynny a'r bobl sy'n eu goruchwylio.

Nid wyf am orfod codi yma yr wythnos nesaf, ac rwy'n siŵr nad oes unrhyw arall ychwaith, pan fydd stori arall yn torri, a stori arall. Felly, gadewch inni fynd i'r afael â'r sefyllfa hon yn iawn, gan fod hyn yn destun cywilydd i Gymru—yn destun cywilydd mawr i Gymru. A beth fydd y stori yr wythnos nesaf? Ac mae dweud na allant gyhoeddi adroddiad am eu bod wedi rhoi cyfle, yn briodol, i bobl beidio â chael eu henwi yn yr adroddiad yn warthus, gan eu bod yn gwybod yn iawn y gallent gyhoeddi'r adroddiad hwnnw drwy ddileu'r enwau. Felly, maent yn cuddio y tu ôl i hynny eto. Credaf fod angen newid y bobl a oedd yn gyfrifol am Undeb Rygbi Cymru yn llwyr yn ôl eu perfformiad hyd yma.