3. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am sut mae darparwyr iechyd a gofal cymdeithasol yn gweithio gyda'i gilydd i reoli'r broses o ryddhau cleifion o ysbytai yn effeithiol? OQ59043

Mae gweithio yn effeithiol ar draws iechyd a gofal cymdeithasol yn hanfodol wrth reoli rhyddhau cleifion o'r ysbyty mewn modd effeithiol. Mae gweithio mewn partneriaeth wedi bod yn nodwedd wirioneddol o'n hymagwedd ni tuag at yr heriau y mae'r system yn eu hwynebu y gaeaf hwn ac mae wedi arwain at 595 o welyau cymunedol ychwanegol, sydd o gymorth wrth ryddhau cleifion o'r ysbyty.

Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am yr ymateb yna. Mae hi'n sicr yn wir dweud bod gweithio mewn partneriaeth yn nodwedd o ymateb Llywodraeth Cymru. Ni chefais fy argyhoeddi ei bod hi'n nodwedd lwyddiannus iawn, mae'n rhaid i mi ddweud. Mae'r niferoedd bron â bod yn cyfateb i niferoedd ysbyty cyfan yn llawn cleifion yn ardal bwrdd iechyd Aneurin Bevan y gallen nhw, ar unrhyw adeg, gael eu rhyddhau i'r gymuned, ond nid ydym ni'n gallu gwneud hynny. Fy nheimlad i yw ein bod ni, yn rhy aml, yn rhoi pwysau enfawr ar aelodau o staff ac arweinwyr gwasanaethau i weithio o amgylch strwythurau a luniwyd, yn hytrach na llunio strwythurau sy'n cynnig cydlyniad o ran darparu gwasanaethau.

Mae hi'n ymddangos i mi, ac rydw i wedi bod yn eistedd yma ers gormod o flynyddoedd erbyn hyn efallai, ond, mae hi'n ymddangos i mi—[Torri ar draws.] [Chwerthin.] Fe af yn fy mlaen. Mae hi'n ymddangos i mi ei bod hi'n hen bryd i ni ddod â'r gwasanaethau hyn at ei gilydd i greu un sefydliad gofal cymdeithasol cydlynol sy'n gallu darparu'r gofal sydd ei angen ar bobl ac sy'n gallu cefnogi ein gweithwyr proffesiynol ni yn y ffordd maen nhw'n cyflawni eu gwaith. A ydy hi'n rhy hwyr i gydnabod, Gweinidog, nad yw niferoedd y byrddau a phartneriaethau a strwythurau eraill y gwnaethom ni eu rhoi ar waith, yn syml, yn darparu'r gofal y mae gan bobl yr hawl i'w gael ac yn ei haeddu?

Diolch i'r Aelod am y cwestiwn yna. Fe hoffwn i bwysleisio pa mor agos y mae'r Gweinidog a minnau wedi bod yn gweithio i ddod ag iechyd a gofal cymdeithasol ynghyd. Mae gennym ni gyfarfodydd bob pythefnos—y pwyllgor gweithredu gofal—lle rydym ni'n ysgogi datblygiadau ar y cyd rhwng iechyd a gofal cymdeithasol, ac mae hynny wedi arwain at 595 o welyau cymunedol, sy'n cael eu creu gan yr awdurdodau lleol, gan y byrddau iechyd, drwy roi cyllid i mewn—cyfuno cyllid. Mae'r 595 o welyau wedi cael effaith wir anferthol o ran caniatáu i bobl gael eu rhyddhau o'r ysbyty. O ran i le awn ni nesa o ran gofal cymdeithasol, rwy'n credu eich bod yn gwybod bod gennym ni ymrwymiad i wasanaeth gofal sy'n genedlaethol. Rydyn ni'n cymryd y camau cyntaf yn hynny o beth drwy greu swyddfa genedlaethol, a fydd, gobeithio, ar waith nawr o fewn y flwyddyn nesaf, ac fe fydd gennym ni fframwaith cenedlaethol hefyd. Dyna'r camau cyntaf tuag at greu gwasanaeth gofal cenedlaethol, ac rwy'n cytuno bod taer angen amdano.

Gweinidog, mae'r ffaith nad yw'r pontio bob amser yn rhwydd rhwng gofal iechyd a gofal cymdeithasol ac mae hynny wedi rhoi ein GIG o dan faich echrydus. Nid yw hynny'n fwy amlwg yn unman nag ym maes gofal diwedd oes. Yn y grŵp trawsbleidiol ar hosbisau a gofal lliniarol yr wythnos diwethaf, fe glywsom ni fod cael gafael ar wasanaethau y tu allan i oriau yn drybeilig. Cymerodd gofalwr dros 20 awr i gysylltu â'r gwasanaeth 111 un penwythnos dim ond er mwyn trafod meddyginiaeth. Nid oes fawr o ryfedd, felly, fod un o bob 14 claf sy'n mynychu adrannau damweiniau ac achosion brys yn glaf diwedd oes. Gweinidog, pa gamau mae eich Llywodraeth chi'n eu cymryd i wella gwasanaethau diwedd oes yn y gymuned, fel nad yw cleifion, gofalwyr na chartrefi gofal yn cael eu gorfodi i ddefnyddio gwasanaethau iechyd acíwt?

Rwy'n diolch i Altaf Hussain am y cwestiwn hynod bwysig yna. Mae hi'n hanfodol, wrth gwrs, nad yw pobl sydd ag angen gwasanaethau diwedd oes yn cael eu rhoi mewn sefyllfa o fod â thaer angen am wybodaeth, yn arbennig dros benwythnos. Rwy'n ymwybodol o sefyllfaoedd o'r fath, mae gennyf i brofiad o hynny. Dylid sefydlu rhaglen sy'n caniatáu i bobl, dros benwythnosau, er enghraifft, sy'n derbyn gofal diwedd oes—bod gofal arbennig ar gael yn y cyfnodau hynny. Rwy'n gwybod i hynny fod ar gael mewn llawer o achosion. Ni ddylid gadael pobl mewn sefyllfa felly. Fel gwyddoch chi mae Llywodraeth Cymru yn rhoi arian tuag at hosbisau a chymorth yn y gymuned, canran benodol. Mae'r sector gwirfoddol yn darparu llawer o arian hefyd, ac mae'r gwasanaethau hynny'n wasanaethau trawiadol iawn. Rwy'n ymwybodol iawn o'r gwasanaethau sy'n cael eu darparu yng Nghaerdydd a Bro Morgannwg, er enghraifft, ar gyfer gofal diwedd oes yn y cartref. Ond yn amlwg, rwy'n credu bod rhaid i ni wneud mwy bob amser i ymdrechu i wella'r sefyllfa honno.

Tynnwyd cwestiwn 4 [OQ59028] yn ôl.