8. Datganiad gan y Gweinidog Materion Gwledig a Gogledd Cymru, a’r Trefnydd: Rheoli BVD mewn gwartheg a’r clafr mewn defaid yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:58 pm ar 31 Ionawr 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 5:58, 31 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch. Rwy'n siomedig o glywed eich siom, Mabon, oherwydd, fel y dywedais i, rydyn ni wedi gwneud cynnydd sylweddol—mae dros 80 y cant o fuchesi wedi cael eu profi trwy'r cynllun gwirfoddol. Ac er bod galwad wedi bod am ddeddfwriaeth, fe glywsoch chi fi'n dweud yn fy ateb cynharach i Sam Kurtz ei bod hi'n bwysig iawn bod gennym ni'r dystiolaeth honno oedd ei hangen i fwrw ymlaen â'r ddeddfwriaeth, a'n bod yn wir yn cael y ddeddfwriaeth honno. Rydych chi'n gofyn am amserlen, a bydd hi o fewn y flwyddyn ariannol nesaf pan fyddwn yn cyflwyno'r ddeddfwriaeth. Felly, rwy'n gobeithio y byddwch chi'n croesawu hynny.

Byddwn i'n annog pob ceidwad gwartheg i barhau i brofi sampl fach o'u gwartheg. Amcangyfrifir bod y gost rhwng £50 a £150 y flwyddyn, felly nid yw'n swm sylweddol o gyllid sydd ei angen. Yn amlwg, mae'r gymhareb cost a budd o ddileu BVD yn hynod gadarnhaol, ac, rwy'n credu, yn fuddsoddiad gwerth chweil mewn unrhyw fusnes ffermio. 

O ran cyllid y rhaglen dileu'r clafr, yr un cyllid ydyw, fel y dywedais i yn fy ateb cynharach i Sam Kurtz. Fe wnes i'r cyhoeddiad nôl yn 2019 ac roeddwn i wedi gobeithio cyflwyno'r cynllun yn llawer cyflymach nag yr ydym ni, ond fe wnaethon ni ailbwrpasu'r cyllid yn ystod COVID, felly cafodd yr arian ei ddefnyddio bryd hynny. Felly, yr un arian ydyw, os ydych chi'n gwybod beth rwy'n ei olygu, yn y cyhoeddiad hwnnw nôl yn 2019.

Unwaith eto, byddwch wedi fy nghlywed yn ateb y pryderon ynghylch Cyfoeth Naturiol Cymru. Maen nhw'n disgwyl i'r cynnydd hwnnw effeithio ar nifer fach o ffermydd yn unig. Fyddwn i ddim eisiau i hynny gael ei ddefnyddio fel esgus i beidio â thrin y clafr, a gwneud yn siŵr bod pawb yn cymryd rhan yn y rhaglen dileu'r clafr Cymru gyfan hon. Dydy'r Llywodraeth ddim yn gallu gwneud hyn ar ei phen ei hun, ac rwy'n gallu gweld nad yw'r diwydiant yn gallu gwneud hyn ar ei ben ei hun, ond mae'n bwysig iawn ein bod ni'n gweithio mewn partneriaeth.