Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 1:50 pm ar 15 Chwefror 2023.
Wel, credaf mai’r hyn sy’n wirioneddol glir o adroddiad yr archwilydd cyffredinol yw bod prynu Fferm Gilestone, er mwyn caniatáu i Ŵyl y Dyn Gwyrdd ddatblygu eu cynlluniau, yn dangos gwerth am arian, yn cyd-fynd yn briodol â’n huchelgeisiau economaidd, ac wedi dilyn y prosesau a’r cymeradwyaethau priodol. Ac i fod yn glir, mae adroddiad Archwilio Cymru yn tanlinellu nad oes amheuaeth ynghylch cywirdeb gweithdrefnol y broses o gaffael y fferm. Mae gan Lywodraeth Cymru bwerau cyfreithiol i gaffael eiddo neu asedau fel Fferm Gilestone, a gofynnwyd am gyngor annibynnol proffesiynol yn rhan o’r broses gaffael. A hefyd, mae’r archwilydd cyffredinol yn nodi'n glir fod y cyngor i Weinidogion wedi’i roi yng nghyd-destun Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 a’n polisïau i gefnogi a hybu twristiaeth ac adfywio cymdeithasol ac economaidd. Credaf fod yr adroddiad hefyd wedi ychwanegu bod y cyngor a roddwyd i Weinidogion yn eang, ac yn darparu chwe opsiwn i Weinidogion eu hystyried, gan gynnwys yr opsiwn o beidio â bwrw ymlaen â’r cynnig polisi.
Ond wrth gwrs, ni fydd unrhyw benderfyniad terfynol yn cael ei wneud ar ddyfodol Fferm Gilestone hyd nes y bydd proses ddiwydrwydd dyladwy helaeth wedi’i chwblhau, ac os na fydd y cynllun busnes manwl yn bodloni gofynion Llywodraeth Cymru, neu os na fydd Gŵyl y Dyn Gwyrdd yn ymrwymo i les fasnachol arfaethedig, bydd gan Lywodraeth Cymru y fferm fel ased o hyd wrth gwrs, a bydd yn gallu ystyried opsiynau eraill ar ei chyfer.