Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:12 pm ar 15 Chwefror 2023.
Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am yr ateb hwnnw. Roedd gennyf ddiddordeb mawr yn yr ateb a roddodd y Gweinidog i Peter Fox mewn cwestiwn cynharach hefyd. Fe allai'r ateb fod wedi cael ei roi gan Weinidog gwahanol ddegawd yn ôl, mewn gwirionedd. Mae awdurdodau lleol yn dioddef yn sgil pwysau ar gyllid, a'r bobl sy'n dioddef fwyaf yw'r bobl dlotaf a'r bobl fwyaf bregus. A'r awdurdodau lleol sy'n dioddef fwyaf yw'r awdurdodau lleol sydd leiaf abl i gael incwm ychwanegol drwy incwm ffioedd ac incwm masnachol arall, a rhannau tlotaf y wlad yw'r rheini'n tueddu i fod hefyd, llefydd fel Blaenau Gwent, a gynrychiolir gennyf. Mae gan Lywodraeth Cymru gyfrifoldeb i'r bobl hynny, ac os wyf fi'n hollol glir, Weinidog, nid yw dweud, 'Bai Llywodraeth y DU ydyw, nid ydym ni'n gwneud unrhyw beth' yn ddigon da. Mae'r dyddiau hynny wedi mynd. Yr hyn rwyf eisiau ei weld gan Lywodraeth Cymru yw gweithredu go iawn i sicrhau, efallai, fod cydwasanaethau fel rydych chi newydd eu trafod, yn cael eu taro, ond yn fwy posibl, aildrefnu llywodraeth leol i roi pobl yn gyntaf, i sicrhau bod gennym awdurdodau lleol sy'n gallu darparu'r gwasanaethau y gofynnwn iddynt eu cyflawni, a phartneriaid i sicrhau y gallwn fynd i'r afael â'r problemau cymdeithasol go iawn a wynebwn—problemau cymdeithasol ac economaidd a wynebwn—ar draws Cymru. Gêm ddoe oedd beio'r Torïaid. Rwy'n credu bod cyfrifoldeb gan Lywodraeth Cymru i bobl heddiw.