Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Dwi am roi amser i Jane Dodds a Rhun ap Iorwerth, ac yn edrych ymlaen at eu cyfraniadau nhw.

Mae mamolaeth a chyfnod geni plentyn yn gyfnod positif iawn i lawer ohonom ni, ond dan rhai amgylchiadau, mae’n gallu bod yn gyfnod dyrys ac anodd iawn, ac yn y ddadl fer heno yma, dwi am ganolbwyntio ar y problemau iechyd meddwl sy’n dod i ran rhai merched—yn benodol, problemau sy’n gysylltiedig efo mamolaeth a geni plentyn. Mae angen sicrhau bod gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol yn cael eu darparu mewn ffordd briodol ar draws Cymru, gan roi anghenion merched, eu babanod a’u teuluoedd yn ganolog i’r drafodaeth. Dydy’r ddarpariaeth ddim yn gyson ar draws Cymru, a dwi’n bryderus bod llawer o ferched o fy etholaeth i ac yn y gogledd yn fwy cyffredinol yn dioddef yn sgil diffyg darpariaeth ac adnoddau.  

Mae dros un ym mhob 10 menyw yn datblygu salwch meddwl yn ystod beichiogrwydd neu o fewn y flwyddyn gyntaf o eni plentyn. Dyma un o’r problemau iechyd mwyaf cyffredin i famau beichiog a, heb y driniaeth briodol, mae’n gallu cael effaith andwyol iawn ar iechyd meddwl y merched a’u babanod, ac yn rhoi straen anferth ar deuluoedd. Gyda’r driniaeth a’r gefnogaeth gywir, mae merched a’u teuluoedd yn gallu gwella ac ymdopi.

A gaf i droi yn gyntaf at wasanaethau amenedigol cymunedol? Mae hi’n ofynnol i ddarparu ymwelydd iechyd a bydwraig benodol ar gyfer pob menyw beichiog i fonitro unrhyw faterion a rhoi cymorth iddi, gan gynnwys atgyfeirio i’r gwasanaethau amenedigol arbenigol priodol, yn ôl yr angen. Dwi ddim wedi cael fy modloni bod yr arallgyfeirio yma yn digwydd mewn ffordd gyson yn ardal bwrdd iechyd Betsi Cadwaladr.