Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:09 pm ar 15 Chwefror 2023.
Hoffwn ddiolch i fy nghyd-Aelod, Delyth Jewell, am godi hwn fel cwestiwn heddiw. Nawr, gyda phob parch, roedd diwedd mis Mawrth i fod yn bwynt terfyn ar gyfer BES 3, fel y’i gelwid yn gyffredin, a bellach, rydym yn darganfod ei fod, yn amlwg, yn cael ei barhau hyd at ddiwedd mis Mehefin, sy’n iawn. Felly, hoffwn wybod beth yn union sy'n mynd i ddigwydd pan fyddwn yn cyrraedd mis Mehefin, Ddirprwy Weinidog? Rydych wedi dweud yn flaenorol fod yn rhaid bodloni meini prawf er mwyn gallu cynnal rhai llwybrau bysiau penodol. Beth yw'r meini prawf hynny? Pa gymorth a fydd yn cael ei roi ar waith i helpu gwasanaethau bysiau Cymru, a pha gamau y byddwch yn eu cymryd fel nad yw ein cymunedau gwledig a’n haelodau sy’n byw yno'n teimlo eu bod yn cael eu hesgeuluso a’u hynysu wrth symud ymlaen? Gwta 24 awr yn ôl, fe gyhoeddoch chi yr adolygiad ffyrdd a’r cynllun trafnidiaeth—mewn modd brysiog braidd, sy’n iawn—lle rhoesoch lawer o bwyslais ar drafnidiaeth gyhoeddus. Ar 31 Mawrth 2022, fe gyhoeddoch chi 'Un rhwydwaith, un amserlen, un tocyn: cynllunio bysiau fel gwasanaeth cyhoeddus i Gymru', ac ynddo—a dyfynnaf—fe ddywedoch chi eich bod am greu
'opsiwn rhagorol ar gyfer teithio, lle a phryd bynnag mae angen hynny ar bobl, ledled Cymru'.
Ar y naill law, mae Llywodraeth Cymru am i fwy o bobl ddefnyddio mwy o fysiau a dod allan o'u ceir, ond ar y llaw arall, rydych yn cael gwared ar achubiaeth ariannol fawr ei hangen. Nid yw'n gwneud synnwyr i mi, Ddirprwy Weinidog. Os na chaiff cynlluniau ariannu eu rhoi ar waith drwy dorri cymorth ariannol ar gyfer bysiau, mae’r Llywodraeth hon yn mynd i achosi problemau mawr i bobl ddirifedi ym mhob cwr o Gymru. Rwy’n deall bod un gweithredwr bysiau mawr wedi rhybuddio y byddant yn paratoi i dorri chwarter eu gwasanaethau presennol, gan fod y cynllun ariannu ar fin dod i ben. Sut ar y ddaear y gallwch ddisgwyl i bobl ddefnyddio mwy ar drafnidiaeth gyhoeddus pan fydd camau gweithredu’r Llywodraeth hon yn arwain yn y pen draw at dorri gwasanaethau bysiau? Mae dal bws yng Nghymru eisoes yn hunllef, felly os na ddarperir cyllid, nid yw’r penderfyniad hwn ond yn mynd i wneud pethau’n waeth. Rwy’n siŵr y byddwch yn dadlau, Ddirprwy Weinidog, nad yw bysiau’n cael eu defnyddio—fel rydych wedi'i ddweud yn flaenorol—fel roeddent yn cael eu defnyddio yn y gorffennol, felly fy nghwestiwn yw: beth rydych chi'n ei wneud i gynyddu argaeledd a defnydd o drafnidiaeth gyhoeddus? Yn sicr, po fwyaf o bobl sy’n defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus, y mwyaf ariannol hyfyw y dônt, a bydd angen llai o gymorth gan y Llywodraeth. A ydych yn cytuno, Ddirprwy Weinidog, fod cael gwared ar y cyllid hwn wrth symud ymlaen yn gwbl groes i bolisïau eich Llywodraeth? A pha gymorth amgen y bydd eich Llywodraeth yn ei ddarparu i weithredwyr bysiau yng Nghymru o fis Mehefin 2023 ymlaen?