Rwyf i eisiau diolch i Lywodraeth Cymru am y gyllideb gadarnhaol maen nhw wedi'i chyflwyno. Mae camreoli'r DU a phwysau economaidd ehangach yn golygu mai hon yw un o'r cyllidebau anoddaf ers datganoli. Ond mae Gweinidogion Cymru wedi parhau i ddiogelu gwasanaethau rheng flaen, parhau i ddarparu cymorth i'r rhai y mae'r argyfwng costau byw yn effeithio fwyaf arnyn nhw, parhau i gefnogi ein heconomi trwy gyfnod o ddirwasgiad. Mae hyn yn gamp fawr.

Rwyf i eisiau canolbwyntio heddiw ar sut mae Llywodraeth Cymru yn ateb yr her gofal cymdeithasol y mae ein cenedl yn ei hwynebu, her y mae Conffederasiwn GIG Cymru wedi'i disgrifio fel argyfwng cenedlaethol—materion sydd wedi gwaethygu ac mae disgwyl iddyn nhw gyflwyno hyd yn oed mwy o heriau. Mae'r ffactorau sy'n achosi'r sefyllfa wedi codi dro ar ôl tro, ac, yn yr un modd, mae ei chanlyniadau i gyd yn rhy gyfarwydd. Diffyg llwybr gofal cymdeithasol yw prif achos yr oedi wrth ryddhau cleifion sy'n ffit yn feddygol. Un canlyniad yw bod llai o welyau ysbyty ar gael i dderbyn cleifion newydd. Ond mae hyn hefyd yn arwain at ganlyniadau personol i'r cleifion nad oes modd eu rhyddhau ac mae'n arwain at gylch dieflig o ganlyniadau gwaeth a mwy o ddibyniaeth yn y dyfodol ar y gwasanaethau hynny sydd o dan bwysau.

Mae buddsoddi mewn gofal cymdeithasol a bod â system sy'n addas i'r diben yn hanfodol ar gyfer rhyddhau cleifion o'r ysbyty yn amserol ac i ryddhau rhywfaint o'r pwysau yma. Felly, ar hyn o bryd, mae'n galonogol troi at y gyllideb sydd o'n blaenau a gweld cydnabyddiaeth lawn a diffuant o'r heriau y mae ein sector gofal cymdeithasol ni'n eu hwynebu. Mae'n dda gennyf weld, y tu hwnt i'r ymrwymiadau yn yr adolygiad gwariant diwethaf, bod y gyllideb yn cynnwys ymrwymiad i roi £227 miliwn yn ychwanegol i gynghorau Cymru. Mae hyn yn cynnwys cyllid ar gyfer ysgolion a gofal cymdeithasol, y meysydd gwariant mwyaf i'n partneriaid ym maes llywodraeth leol, wrth gwrs. Nid lleiaf ymhlith y rhain yw'r ymgais uniongyrchol i herio rhai o'r problemau sy'n ymwneud â recriwtio, i sicrhau bod ein gweithlu gofal cymdeithasol yn cael y gydnabyddiaeth y dylai ei chael—er enghraifft, drwy'r ymrwymiad a'r cyllid i dalu'r cyflog byw gwirioneddol i weithwyr gofal cymdeithasol.

Roeddwn i'n falch o gael fy ethol yn 2021 ar faniffesto a wnaeth hyn yn brif ymrwymiad, yn bennaf oll gan gydnabod y gwaith aruthrol y gwnaeth staff gofal cymdeithasol yn fy etholaeth i yng Nghwm Cynon a mannau eraill yng Nghymru yn ystod y pandemig ac maen nhw'n pharhau i'w wneud: gofalu am ein dinasyddion sy'n agored i niwed, gan sicrhau y gallan nhw aros gartref yn ddiogel, mewn rhai achosion, darparu'r unig gyswllt hwnnw â'r byd y tu allan. Nawr, llwyddodd Llywodraeth Cymru, o fewn cyllideb y llynedd, i ddarparu cyllid i wireddu hyn, cyllid sy'n cael ei gynnal yn hanfodol ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf, gyda dyraniad o £70 miliwn ychwanegol ar gyfer y cyflog byw gwirioneddol i weithwyr gofal cymdeithasol. Mae hwn yn fesur hynod o bwysig i'r tua 91,000 o aelodau o weithlu'r sector. Fel mae Gofal Cymdeithasol Cymru yn ein hatgoffa ni, mae 81 y cant o'r gweithlu hwnnw yn fenywod, felly, wrth gyflawni'r ymrwymiad hwn, mae yna hefyd gam pwysig ymlaen o ran cydraddoldeb rhwng y rhywiau a dileu'r bwlch cyflog.

Mae Conffederasiwn GIG Cymru wedi gofyn i Lywodraeth Cymru am godiad cyflog sydd wedi'i ariannu'n llawn i staff gofal cymdeithasol er mwyn gallu cadw a recriwtio staff, ond hefyd i newid a herio canfyddiadau. Mae gwaith gofal yn waith medrus, mae'n gyflogaeth fedrus. I weithio ym maes gofal cymdeithasol, mae angen cyfres eang o sgiliau. Mae modd dadlau mai gwella recriwtio a chadw staff gofal cymdeithasol drwy gyflogau uwch a thelerau ac amodau gwell fyddai'r ymyrraeth fwyaf effeithiol, ac rwyf i wedi fy sicrhau bod y gyllideb hon yn gam ymlaen i gyflawni hyn gan Lywodraeth Cymru, cyflawni yr hyn a ddywedodd yn y gyllideb yr ydyn ni'n ei hystyried heddiw, ond hefyd mewn camau ehangach y mae Gweinidogion Cymru yn eu cymryd, er enghraifft, y gwaith yr amlinellodd y Dirprwy Weinidog Partneriaeth Gymdeithasol ynghylch gwaith teg a'r sector yn ei hadroddiad cynnydd diweddaraf yr wythnos diwethaf. Diolch.