3. A wnaiff y Gweinidog amlinellu'r camau sy'n cael eu cymryd i wella mynediad at ddiagnosteg yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe? OQ59201

Mae gennym darged diagnostig na ddylai unrhyw un aros dros wyth wythnos. Mae'r bwrdd iechyd yn ei chael yn arbennig o anodd sicrhau hyn yn Abertawe, lle mae 70 y cant o'r rhai sy'n aros dros wyth wythnos yn aros am endosgopi diagnostig. Mae'r bwrdd iechyd yn cael cymorth gan yr uned gyflawni ac yn gweithio gyda Hywel Dda ar hyb diagnostig rhanbarthol.

Diolch. Bydd y ganolfan diagnosteg a thriniaeth arfaethedig yng Nghwm Taf yn ased enfawr i'r rhai sy'n byw yn nwyrain fy rhanbarth, ond ni fydd y rhai sy'n byw yn Abertawe a Chastell-nedd Port Talbot yn gweld unrhyw fudd o'r fath. Fodd bynnag, un datblygiad cadarnhaol yn Abertawe oedd cyflwyno profion gwaed arloesol i gymryd lle archwiliadau colonosgopi i'r rhai sy'n gwella o ganser y coluddyn. Mae tua 4,000 o gleifion ym Mae Abertawe wedi bod yn aros blynyddoedd am golonosgopi dilynol wedi iddynt gael gael tynnu canser y coluddyn neu bolypau. Bydd y profion gwaed hyn yn lleihau'r galw am wasanaethau colonosgopi ar draws y bwrdd iechyd. Weinidog, mae hwn yn wasanaeth gwych, ond ni fydd ond yn cael ei ddarparu i tua 200 o gleifion yn unig, diolch i gyllid gan fenter canser Moondance. A oes gan Lywodraeth Cymru unrhyw gynlluniau i ehangu'r gwaith o gyflwyno'r profion newydd arloesol hyn?

Diolch yn fawr iawn. Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig ein bod yn croesawu datblygiadau arloesol newydd lle ceir arwydd clinigol eu bod o fudd. Yn amlwg, mae angen inni gydbwyso hynny â'n gallu i dalu amdanynt. Ond yn y maes hwn, rydym wedi gwario llawer o arian ar ddiagnosteg—£51 miliwn i ar gyfarpar diagnostig newydd, £25 miliwn ar gyfarpar delweddu newydd a £25 miliwn ar bedwar sganiwr PET newydd. Byddwn yn cyhoeddi cynllun diagnostig cenedlaethol newydd ym mis Ebrill. Cefais gyfarfod â'r bobl a oedd wedi datblygu'r cynllun yn ddiweddar, ac nid yng Nghymru yn unig. Roeddwn am fod yn glir iawn beth sy'n digwydd mewn mannau eraill, ac felly, siaradais ag arbenigwyr o weddill y DU hefyd, 'Sut mae hyn yn cymharu â'ch un chi? I ble mae angen inni fynd? A ydym ymhell ar ei hôl hi? A ydym ar y blaen?' Felly, mae yna sgyrsiau manwl iawn yn digwydd. Yn amlwg, rydych wedi clywed y cynigion i adeiladu canolfan ddiagnosteg newydd yng Nghwm Taf. Fel y soniais mewn ymateb i'ch cwestiwn, byddwn yn gweld rhywfaint o gefnogaeth ac yn gweithio i weld a allwn ddatblygu canolfan ddiagnosteg ranbarthol rhwng Abertawe a Hywel Dda.