Part of the debate – Senedd Cymru am 5:41 pm ar 14 Mawrth 2023.
Mae'r ail gyllideb atodol yn symudiad cymharol fân o arian, ac yn cwblhau'r system gyllidebol ar gyfer y flwyddyn. Hoffwn wneud tri phwynt byr iawn.
Rwy'n croesawu'r meysydd a flaenoriaethwyd gan Lywodraeth Cymru yn y gyllideb atodol hon a'r ffordd y mae'r Gweinidog wedi mynd ati o ran rheoli'r adnoddau sydd ar gael wrth inni agosáu at ddiwedd y flwyddyn ariannol. Hoffwn gytuno â'r Pwyllgor Cyllid, lle mae arian yn cael ei ddyrannu yng Nghymru, y dylid gallu ei symud i gronfeydd wrth gefn neu o gronfeydd wrth gefn i wariant heb unrhyw ymyrraeth o Drysorlys San Steffan. Y llynedd, collwyd dros £150 miliwn i Gymru oherwydd nad oedd y Llywodraeth wedi'i wario ac ni chaniatawyd ychwanegu'r arian i'r cronfeydd wrth gefn. Mae angen i ni gefnu ar Lywodraeth Cymru yn cael ei thrin fel adran yn San Steffan gan y Trysorlys. Dyna'r broblem sydd gennym ni, a chredaf ei bod hi'n un, wrth i ni siarad am ddatganoli, bod wir angen i ni ddatrys. Llywodraeth a Senedd ydyn ni, nid dim ond adran arall o fewn San Steffan. A gaf i unwaith eto annog Llywodraeth Cymru i ddod â dadl i'r Senedd o blaid rheolaeth lawn dros gronfeydd wrth gefn? Mae pob plaid wleidyddol wedi cefnogi hynny yn y Pwyllgor Cyllid, ac fe fyddai'n gwneud bywyd yn llawer haws ac yn gwneud y ddadl yn llawer cryfach i Lywodraeth Cymru pe gallen nhw fynd i ddweud wrth San Steffan, 'Dyma ewyllys y Senedd gyfan.' Cafodd y pwyllgor sicrwydd gan y Gweinidog na fyddai unrhyw arian yn cael ei ddychwelyd eleni.
Yn ail, mae'n bwysig bod gorwario gan fyrddau iechyd yn dod o'r gyllideb iechyd a gwasanaethau cymdeithasol, ond os na ellir gwneud hynny, yna mae'r cyfrifoldeb ar y gronfa wrth gefn, oherwydd bod cyllideb pob bwrdd iechyd yn rhan o gyfrif cyfunol Llywodraeth Cymru. Credaf, weithiau, ein bod ni'n siarad am fyrddau iechyd fel petaen nhw'n rhywbeth ar wahân. Pe byddem ni'n fusnes, byddent yn is-gwmnïau dan berchnogaeth lwyr Llywodraeth Cymru, ac o'r herwydd, Llywodraeth Cymru sydd â chyfrifoldeb am eu sefyllfa ariannol, ac mae'n rhaid iddyn nhw sicrhau bod ganddyn nhw, ar y cyfan, ddigon o arian i dalu eu biliau.
Yn olaf, mae'n bwysig iawn bod Llywodraeth Cymru yn manteisio i'r eithaf ar fuddion arian a wariwyd, nid dim ond ei wario.