4. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am rôl Llywodraeth Cymru o ran sicrhau dyfodol hir dymor safle Ysbyty Gogledd Cymru yn Ninbych? OQ59323

Cyngor Sir Ddinbych a'u datblygwr penodedig sy'n gyfrifol am ddyfodol hirdymor y safle hwn. Mae'r cyngor, fel perchennog y safle, ynghyd â'u contractwyr, yn gwneud cynnydd gyda chymorth sylweddol o gronfeydd bargen twf y gogledd.

Diolch am eich ateb, Prif Weinidog. I gynnig ychydig o hanes a chefndir, hen seilam iechyd meddwl yn Ninbych oedd Ysbyty Gogledd Cymru, a gaewyd amser maith yn ôl ym 1995 ar ôl gweithredu'r ddeddf gofal yn y gymuned, a ddaeth i rym yn y 1980au. Ers ei gau, mae wedi bod yn destun llawer o bethau fel ymosodiadau llosgi bwriadol, fandaliaeth ac archwilio trefol. Does ond angen i chi wneud chwiliad cyflym ar YouTube neu unrhyw gyfryngau cymdeithasol i weld tystiolaeth o hynny. Ond mae ymyl arian yn y ffaith fod safle Ysbyty Gogledd Cymru wedi sicrhau gwerth £7 miliwn o gyllid o fargen twf y gogledd, sydd, fel y gwyddoch, wrth gwrs, yn fenter ar y cyd rhwng Llywodraethau'r DU a Chymru. O ran dyfodol hirdymor y safle, sydd bellach yn eiddo i Jones Bros o Ruthun, a gaf i ofyn i chi, Prif Weinidog, y prynhawn yma, beth arall all Llywodraeth Cymru ei wneud i fanteisio i'r eithaf ar y gronfa hon a gwneud yn siŵr bod modd denu buddsoddiad canlyniadol i sicrhau hyfywedd hirdymor y safle, fel bod gan bobl Dinbych a Dyffryn Clwyd safle i ymfalchïo ynddo, ac i gynnal hanes cyfoethog yr adeilad yn y dref?

Yn gyntaf oll, Llywydd, rwy'n bendant yn cytuno â Gareth Davies am hanes cyfoethog safle Ysbyty Gogledd Cymru. Cyhoeddodd cyn-gydweithiwr i mi, a oedd yn gweithio ym Mhrifysgol Bangor, Pamela Michael, lyfr gwirioneddol ardderchog yn edrych ar ofal a thriniaeth pobl â salwch meddwl yn y gogledd dros ddwy ganrif, gan ganolbwyntio'n arbennig ar ysbyty sir Ddinbych, oherwydd, Llywydd, yn unigryw, yn yr holl gyfnod hwnnw yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg, dim ond tri o bobl wnaeth erioed gofnodi derbyn pobl i'r ysbyty yn y llyfrau ysbyty hynny. Felly, yn unigryw, rwy'n credu, yn y Deyrnas Unedig gyfan, ceir cofnod o ganrif gyfan, yn eich caniatáu yn gwbl gyson i weld sut y daeth pobl i gael eu derbyn, y mathau o gefndiroedd yr oedden nhw'n dod ohonyn nhw, y mathau o afiechydon yr oedden nhw'n eu dioddef ac ati. Rwy'n credu ei bod wedi bod yn bechod mawr gweld adeilad â hanes mor rymus yn dioddef wedyn y math o adfeiliedigrwydd sydd wedi bod yno yn y cyfnod mwy diweddar.

Y newyddion da, fel y dywed Gareth Davies, Llywydd, yw bod £7 miliwn bellach wedi'i neilltuo gan fargen twf y gogledd. Rwy'n credu ei bod hi'n deg nodi bod yr arian ychwanegol sydd wedi dod o fargen twf y gogledd oherwydd bod Llywodraeth y DU wedi gwrthod cais i'r gronfa ffyniant bro gan Ddyffryn Clwyd. Pe bai'r cais hwnnw i'r gronfa ffyniant bro wedi mynd yn ei flaen, byddai £2.75 miliwn wedi bod ar gael i helpu gyda'r gwaith o ddymchwel y rhannau hynny o'r safle na fydd yn rhan o'i ddyfodol ac i drwsio'r rhannau hynny o'r adeilad a fydd yno. Fodd bynnag, daeth y cyfle hwnnw ac yna fe aeth, ac o leiaf nawr, trwy weithredoedd y cyngor sir, bwrdd uchelgais gogledd Cymru a'r datblygwr, mae gobaith gwirioneddol y bydd cam 1 datblygiad y safle yn cychwyn cyn diwedd y flwyddyn galendr hon ac yn cael ei gwblhau o fewn 12 mis, y bydd cam 2 yn dechrau cyn diwedd y flwyddyn nesaf, ac y bydd 300 o unedau tai yn cael eu darparu, a chyfleoedd busnes hefyd. Rwy'n falch iawn o weld y bydd fy nghyd-Weinidog, Gweinidog gogledd Cymru yw ymweld â'r safle yn ystod toriad y Pasg. Rwy'n credu y bydd hynny yn rhoi hyder i'r trigolion lleol hynny yn Ninbych, o'r diwedd, bod adeilad sydd wedi bod yn rhan mor falch o'r hanes hirdymor, ond wedi cael y fath gyfres o drafferthion yn ddiweddar, bellach ar lwybr at ddyfodol llwyddiannus.