Fel un sy'n cael ei enwi fel cefnogwr yn y ddadl Aelodau hon, rwyf am gofnodi gwaith Jack Sargeant yn codi'r mater allweddol hwn, fel y dywedodd nifer, yn y lle hwn a thu hwnt. Ac fel y mae llawer wedi dweud heddiw, y sâl a'r anabl a'r henoed a'r ifanc sy'n cael eu heffeithio fwyaf gan y mater hwn. Dyma yw canlyniad gosod elw'n uwch na phobl, a dyma wyneb afiach preifateiddio heb ei reoleiddio, gyda pherchnogion ynni sy'n biliwnyddion yn sathru ar y rhai mwyaf bregus ac agored i niwed. Mae amcangyfrifon yn awgrymu y gallai hyd at 45 y cant o holl aelwydydd Cymru fod mewn tlodi tanwydd nawr yn sgil prisiau ynni uwch ac effeithiau cyllidebol o ganlyniad i hynny.

Fe wnaeth y datguddiadau brawychus yn The Times fis diwethaf ddatgelu hinsawdd o ofn, fel y nododd llawer o Aelodau'r Senedd hon heddiw, gyda phobl yn methu talu eu biliau tanwydd, casglwyr dyledion yn cael eu gollwng yn rhydd, fel y dywedodd Jane Dodds ac eraill, a mesuryddion rhagdalu'n cael eu gosod drwy orfodaeth. Ond mae graddau'r broblem hon a'i hanfoesoldeb—fe ddefnyddiaf y gair cryf hwnnw, oherwydd mae'n anfoesoldeb—mor ddwfn. Mae fy etholwyr, fel y dywedodd Sioned hefyd, yn dweud hyn wrthyf yn wythnosol. Mae tua 200,000 o aelwydydd yng Nghymru yn defnyddio mesuryddion rhagdalu ar gyfer eu prif gyflenwad nwy a thrydan, ac mae 45 y cant o denantiaid tai cymdeithasol yn defnyddio mesuryddion rhagdalu.

Rwyf am ddiolch i Jack yma am yr ymgyrch hon, ac rwyf hefyd yn croesawu gwaith Jane Hutt, y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol, sydd wedi galw'n gyhoeddus ar Ofgem i ymestyn y gwaharddiad ar osod mesuryddion rhagdalu yn orfodol y tu hwnt i ddiwedd mis Mawrth. Mae'n rhaid i ni, fel y dywed Mike Hedges, roi'r gorau i daliadau sefydlog. Yn wir, gyda'i gilydd, mae Llywodraeth Cymru wedi gweithredu'n gryf yn ei hymateb unedig, gyda £90 miliwn i ddarparu cymorth i aelwydydd sy'n agored i niwed i dalu costau ynni cynyddol, gan gynnwys cynllun cymorth tanwydd gwerth £200 ar ben taliadau cymorth tanwydd Llywodraeth y DU. Daeth yr arian o feysydd blaenoriaeth eraill Llywodraeth Cymru. Ac ymhellach, er mwyn diwallu'r angen, mae Gweinidogion cyfiawnder cymdeithasol wedi sicrhau £18.8 miliwn ychwanegol yn y gyllideb ddrafft, gan gynyddu cyfanswm y gronfa cymorth dewisol ar gyfer y flwyddyn ariannol hon i £38.5 miliwn.

Ond mae'n destun tristwch fod angen hyn heddiw, fel y mae eraill wedi sôn, mewn gwlad G7 lle rydym ni, y DU, ar y gwaelod. Mae'n hanfodol fod Llywodraeth y DU bellach yn camu i'r adwy a defnyddio'r adnoddau sydd ar gael iddynt ar gyfer pobl mewn tlodi tanwydd yng Nghymru sydd oll wedi'u gwneud yn dlotach gan bob un o weithredoedd canlyniadol y Llywodraeth ddideimlad hon yn y DU. Gwn y bydd y Gweinidog yn parhau i lobïo Llywodraeth y DU, Ofgem a chyflenwyr ynni i wneud eu dyletswydd o'r diwedd a chyflawni eu rhwymedigaethau moesol i'r tlotaf mewn cymdeithas, ond yn anffodus, hyd nes y cawn Lywodraeth Lafur yn San Steffan, i weithio gyda ni, Senedd Cymru, bydd hon yn alwad sy'n parhau i ddisgyn ar glustiau byddar wrth i bobl gyffredin barhau i rewi. 'Cywilydd ar Ofgem', meddaf, a 'Chywilydd ar Lywodraeth y DU.'