Part of the debate – Senedd Cymru am 4:13 pm ar 12 Gorffennaf 2016.
Yn gyntaf oll, a gaf i ddweud fy mod yn croesawu'r datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet heddiw? Gan ei rannu yn ddwy ran, o ran IPFR, yn syml iawn, rydym yn croesawu'r adolygiad annibynnol o IPFR ac, yn benodol, yr archwiliad o eithriadoldeb. Rydym ni, fel y mae Ysgrifennydd y Cabinet yn gwybod, yn meddwl fod hyn yn greiddiol i'r mater hwn. Mae hwn, wrth gwrs, yn adolygiad sydd wedi ei ennill gan Blaid Cymru i bobl Cymru o ganlyniad i'r compact ar ôl yr etholiad, ac rydym yn sicr yn edrych ymlaen at weld yr adolygiad yn mynd rhagddo.
Byddem yn annog pawb y mae materion IPFR wedi effeithio arnynt i gyfrannu at yr adolygiad hwn, a byddai'n ddiddorol gwybod pa gynlluniau sydd gan y Gweinidog i roi cyhoeddusrwydd i'r adolygiad pan fydd yn mynd rhagddo.
O ran annibyniaeth yr adolygiad, ydy, mae'n bwysig bod GIG Cymru yn rhoi mewnbwn i'r adolygiad, ond byddwn yn croesawu sicrwydd gan Ysgrifennydd y Cabinet y bydd y cadeirydd yn annibynnol ar GIG Cymru.
O ran y gronfa triniaethau newydd, rwy'n sicr—ac rydym ni ym Mhlaid Cymru yn sicr yn falch bod y Llywodraeth bellach yn cydnabod bod hon yn broblem y mae angen mynd i'r afael â hi. Fodd bynnag, mae'n bwysig cydnabod yma fod BILlau wedi bod dan rwymedigaeth gyfreithiol i sicrhau bod triniaethau NICE neu driniaethau a gymeradwywyd gan Grŵp Strategaeth Meddyginiaethau Cymru ar gael i gleifion sy'n gymwys am nifer o flynyddoedd, gyda chyfarwyddiadau gweinidogol i fyrddau yn nodi hyn yn benodol. A yw'r Gweinidog, felly, yn derbyn bod methiant y BILlau, mewn llawer o achosion, i gadw at y canllawiau hyn yn fethiant o ran llywodraethu iechyd ac yn fethiant o ran cyflawni?
Yn gysylltiedig â hyn, rwy’n ymwybodol o achosion lle mae cleifion wedi cael gwybod, yn anghywir, nad yw triniaeth wedi ei chymeradwyo at ddefnydd cyffredinol pan, mewn gwirionedd, mae wedi cael ei chymeradwyo, gan gynnwys un achos yn arbennig pan fu’n rhaid i glaf gyflwyno barn y NICE a'r cyfarwyddyd gweinidogol ar fynediad at driniaethau a gymeradwywyd i’w meddyg ymgynghorol er mwyn cael newid meddwl. Felly, pa gamau yr ydych chi’n mynd i'w cymryd i sicrhau bod clinigwyr yn cael yr wybodaeth ddiweddaraf am ganllawiau NICE oherwydd, yn eithaf amlwg, nid yw pob claf yn mynd i fod yn gallu bod yn bendant ac yn ddigon gwybodus am y system, a bydd pobl, efallai, ddim yn cael triniaethau o ganlyniad i hyn?
Yn olaf, rwy’n symud at arian. Rydych yn dweud y bydd £80 miliwn ar gael yn ystod oes y Llywodraeth hon i sicrhau bod meddyginiaethau newydd ar gael. I’w rannu i gyfnod o bum mlynedd, dyna £16 miliwn y flwyddyn. Rydym wedi bod yn awgrymu y dylai arian gael ei glustnodi o’r cynllun gostwng prisiau fferyllol—£55 miliwn y flwyddyn—ac, oedd, roedd hynny efallai yn fwy nag oedd yn angenrheidiol, ond mae £16 miliwn yn ymddangos yn fach. Pa mor hyderus y mae’r Gweinidog y bydd y gyllideb a ddyrannwyd yn caniatáu i'r Llywodraeth gyflawni ei deilliannau dymunol? Dywedasoch hefyd y bydd cronfa triniaethau newydd yn talu costau’r meddyginiaethau newydd hyn am uchafswm o 12 mis, gan roi amser i fyrddau iechyd gynllunio a blaenoriaethu cyllid o fewn eu cyllidebau wedi hynny. Sut allwn ni fod yn sicr y bydd costau’r meddyginiaethau newydd hyn yn cael eu dwyn o fewn y cyllidebau o fewn 12 mis, a beth yw'r mecanwaith gorfodi y byddwch yn ei gynnig os nad ydynt? Rydym yn croesawu’r cyhoeddiadau hyn, ond nid ydynt ond cystal â’r cyllidebau a ddyrannwyd a'r broses a'r prosesau a ddefnyddir i gyflwyno'r egwyddor.