9. 8. Datganiad: Y Gymraeg

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:20 pm ar 12 Gorffennaf 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 6:20, 12 Gorffennaf 2016

Ni fuaswn i’n derbyn ambell bwynt rydych wedi ei wneud, ond rwy’n eich croesawu chi i’r swydd, fel llefarydd ar faterion iaith. Wrth wneud hynny, a gaf i ddweud hyn? Mi fydd y Llywodraeth yma yn gweithredu pob un rhan o’r maniffesto heb eithriad, ac mi fyddem ni yn gwneud hynny. Mae sut rydym yn gwneud hynny yn rhywbeth mi fydd—wel, y mae’r Prif Weinidog wedi dechrau’r job o esbonio hynny y prynhawn yma, gyda datganiad a blaenoriaethau’r Llywodraeth, ac mi fydd y Gweinidog Cyllid yn trafod y polisi cyllido ar gyfer y blynyddoedd nesaf, ac mi fydd sawl Gweinidog yn gwneud datganiadau fydd yn ymwneud â sut rydym yn datblygu gwasanaethau i gefnogi’r Gymraeg dros y blynyddoedd i ddod. Roedd yr Ysgrifennydd Addysg wedi gwneud hynny y prynhawn yma hefyd. Felly, mi fydd y Llywodraeth yn cydweithio ac yn gweithio, ac fydd pob un Gweinidog yn gweithio yn eu maes i sicrhau dyfodol a sicrhau cefnogaeth i’r Gymraeg. Nid yw’n fater i un Gweinidog, ac un Gweinidog yn unig, wneud hynny. Mae hwn yn rhan o Lywodraeth yn ei chyfanrwydd. Mi fyddwch chi’n gweld, fel rhan o’r gwaith hwnnw, na fydd dim ond datganiadau pellach ar iaith a’r economi, iaith yn y gweithlu a chynllunio’r gweithlu ar gyfer y dyfodol. Mi fydd hynny yn dod o Weinidogion gwahanol yn ystod y cyfnod nesaf.

Ond a gaf ateb cwpwl o’ch pwyntiau penodol? Pan fo’n dod at y safonau, mi fyddem ni yn cadw at yr amserlen i sicrhau bod y safonau yn dod gerbron y Cynulliad yma, ac mi fyddem ni yn cadw at yr amserlen sydd gyda ni i sicrhau bod hynny yn digwydd yn y ffordd rydym ni wedi’i datgan yn barod. Mi fyddaf i’n sicrhau bod y safonau sy’n dod gerbron y Cynulliad yma yn safonau rwy’n meddwl gall y Cynulliad eu cefnogi.

Mae yna ewyllys glir a chadarn, fel rydych wedi’i ddweud, yn y Llywodraeth yma, ac mae’r Llywodraeth yma yn mynd i arwain ar y gwaith yma. Ond a gaf i ddweud hyn yn hollol glir? Gall Llywodraeth ddim mynnu bod rhiant yn defnyddio unrhyw iaith benodol gyda phlentyn gyda’r nos, neu pan fo’r plentyn yn chwarae. Gall Llywodraeth ddim mynnu bod rhywun yn defnyddio’r Gymraeg yn y swyddfa bost. Gall Llywodraeth ddim mynnu bod rhywun yn defnyddio pa bynnag iaith lle bynnag y maen nhw. Mae hwn yn rhan o gynllun ar ein cyfer ni fel cenedl ac fel cymdeithas. Mae’n fater i bob un ohonom ni. Y peth rhwyddach yn y byd yw dod i fan hyn, i’r Siambr, a gwneud araith, a meddwl bod y job wedi’i wneud. Nid ydw i—[Torri ar draws.] Nid ydw i—[Torri ar draws.] Nid ydw i’n mynd i ddod i fan hyn a dim ond gwneud araith, ac nid ydw i chwaith yn mynd i ymddiheuro am gael sgwrs a chynnal trafodaeth gyda’n cenedl ni amboutu ddyfodol y Gymraeg. Rydw i’n credu dyna beth mae’r genedl eisiau ei weld, a dyna beth rydw i’n mynd i’w wneud. Ac rydw i’n mynd i arwain ar y drafodaeth yna; nid ydw i’n mynd i eistedd yn ôl ac aros i rywun arall wneud hynny, ac nid ydw i chwaith yn mynd i feddwl fod gen i yr hawl i gyhoeddi dogfen ymgynghori heb fynd trwy unrhyw fath o drafodaeth gyda’r wlad yma o gwbl. Nid ydw i’n mynd i wneud hynny. Fy steil i yw i fynd mas o’r Bae, i deithio o gwmpas Cymru, siarad gyda phobl yn ein cymunedau ar draws y wlad, ac wedyn dod yn ôl i fan hyn gyda rhywbeth rwy’n meddwl fydd â chefnogaeth pob rhan o Gymru. Ac nid ydw i’n mynd i ymddiheuro am hynny, ac rydw i’n meddwl, os ydym ni o ddifrif—a dyna’r gwahaniaeth, onid yw? Os ydym ni o ddifrif amboutu dyfodol y Gymraeg, mi fuasai pob un fan hyn yn cefnogi hynny.