<p>Datblygu Economaidd yng Ngogledd Cymru</p>

1. 1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a'r Seilwaith – Senedd Cymru ar 13 Gorffennaf 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Isherwood Mark Isherwood Conservative

4. Sut mae Llywodraeth Cymru yn annog datblygu economaidd yng Ngogledd Cymru? OAQ(5)0023(EI)

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:55, 13 Gorffennaf 2016

(Cyfieithwyd)

Rydym yn rhoi nifer o gamau gweithredu pellgyrhaeddol ar waith i annog datblygiad economaidd ar draws pob rhan o Gymru. Yng ngogledd Cymru, rydym yn manteisio ar y cyfleoedd sylweddol a fydd yn deillio o brosiectau buddsoddi megis Wylfa Newydd, gan ddarparu cefnogaeth drwy ein gwasanaeth cymorth busnes penodedig a buddsoddi mewn cynlluniau trafnidiaeth amrywiol.

Photo of Mark Isherwood Mark Isherwood Conservative 1:56, 13 Gorffennaf 2016

(Cyfieithwyd)

Diolch. Wel, fel y gwyddoch, ym Mhwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau y bore yma cyfeiriasoch at drydaneiddio’r brif linell, argymhellion ar gyfer metro gogledd Cymru, a buddsoddi yn yr A55. Dywedasoch hefyd fod angen cyflwyno cais cytundeb twf ar gyfer gogledd Cymru erbyn diwedd y mis. O’r hyn rwy’n ei ddeall, mae Llywodraeth y DU yn cynnig cyllid ychwanegol, ac mae gwella rheilffyrdd a signalau yn cael eu gweld fel cerrig sylfaen i drydaneiddio, a fydd yn cael ei gyflymu gan y cytundeb twf. A allwch ddweud wrthym felly pa ddeialog rydych wedi’i chael hyd yma gyda Llywodraeth y DU? Rwy’n gwybod, neu rwy’n credu, eich bod wedi bod yn trafod gyda’r Is-ysgrifennydd Gwladol i’r perwyl hwn o leiaf—i ba raddau y gallai hynny gynnwys datganoli liferi economaidd a thwf? Yn ôl yr hyn a ddeallais, roedd hynny’n rhywbeth roedd Llywodraeth y DU yn galw amdano.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour

(Cyfieithwyd)

Do, rwyf wedi trafod y mater hwn gyda’r Is-ysgrifennydd Gwladol, ond bûm yn ei drafod hefyd gyda’r Ysgrifennydd Gwladol ei hun ddydd Sul mewn gwirionedd. Rydym yn gobeithio’n fawr y bydd y cais cytundeb twf yn cael ei gyflwyno’n llawn fel cynnig i Ganghellor y Trysorlys erbyn diwedd y mis. Byddwn hefyd yn gobeithio y bydd yr achos busnes dros drydaneiddio’r brif linell yn ystod y cyfnod rheoli nesaf yn cael ei gymeradwyo. Mae’n hanfodol yn natblygiad y cytundeb twf ar gyfer gogledd Cymru ein bod yn gallu gweithio’n lleol gydag awdurdodau lleol, gyda Chynghrair Mersi a’r Ddyfrdwy, gyda Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru, gyda Gweinidogion Llywodraeth y DU, ac edrych hefyd—ac rwy’n dweud hyn ar gyfer y cofnod—ar botensial strategaeth economaidd drawsffiniol, gydag uned economaidd drawsffiniol er mwyn sicrhau ein bod yn cyflawni’r twf mwyaf posibl yn yr ardal honno o Gymru.

Photo of Hannah Blythyn Hannah Blythyn Labour 1:57, 13 Gorffennaf 2016

(Cyfieithwyd)

Mae twristiaeth yn sector hanfodol yn natblygiad economaidd gogledd Cymru, a chyda hynny rwy’n croesawu ymrwymiad y Llywodraeth hon i greu coridor diwylliant yr A55 sy’n cysylltu atyniadau ar draws y rhanbarth. Roedd castell y Fflint yn sicr yn atyniad mawr dros y penwythnos diwethaf, wrth i ddraig ddisgyn ar feili allanol y castell gan ddenu ymwelwyr yn eu miloedd. Roedd yn wych gweld yn union faint o bobl a aeth yno i weld y ddraig, i dynnu ambell hunlun ac ar gyfer y rhai mwy dewr yn ein plith sy’n dymuno bod yn ddofwyr dreigiau, i ddringo cefn y ddraig. Rwy’n edrych ymlaen at adeiladu ar y brwdfrydedd hwnnw yn awr gyda’r buddsoddiad pellach yng ‘nghastell Shakespeare’, ond Ysgrifennydd y Cabinet, a ydych yn cytuno â mi ynglŷn â gwerth yr economi ymwelwyr i Ddelyn ac ar draws gogledd-ddwyrain Cymru, ac a fyddwch yn gweithio i barhau i fuddsoddi mewn syniadau arloesol mewn atyniadau i ymwelwyr sy’n rhoi hwb i’n cymunedau a hefyd yn denu twristiaid i ogledd-ddwyrain Cymru?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:58, 13 Gorffennaf 2016

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i’r Aelod am ei chwestiwn? Rwyf wrth fy modd fod y ddraig, draig Caerffili, wedi cael cymaint o groeso yn Nelyn ac yng nghastell y Fflint. Mae’r lluniau a welais yn dangos bod llawer iawn o ymwelwyr, yn enwedig ymwelwyr ifanc, wedi mwynhau gweld y ddraig goch yno. Ar yr adeg hon o’r flwyddyn, a ninnau’n dathlu perfformiad anhygoel ein carfan bêl-droed cenedlaethol, roedd hi’n adeg arbennig o briodol i’r ddraig ymweld â’r Fflint y penwythnos diwethaf.

Rwy’n falch o allu dweud y byddwn yn buddsoddi mewn canolfan ymwelwyr newydd yng nghastell y Fflint, a bydd castell y Fflint yn elwa o safle o’r radd flaenaf, sy’n rhan o gystadleuaeth genedlaethol a gynhelir yn rhan o Flwyddyn y Chwedlau.

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru 1:59, 13 Gorffennaf 2016

A ydych chi’n cydnabod, Ysgrifennydd, yr angen i ddatblygu gogledd Cymru fel pwerdy economaidd yn ei rinwedd ei hun? Yn amlwg, mae’n bwysig ein bod ni’n ennill pob budd economaidd posibl o ddatblygiadau cyfagos fel pwerdy’r gogledd gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig, ond wrth gwrs mae yna ofid gyda’r datblygiadau dinas-ranbarthau yn y de, a phwerdy’r gogledd yn Lloegr, y gallai gogledd Cymru ddisgyn rhwng dwy stôl. Felly, fy nghwestiwn i yn hanfod yw: sut ydym ni’n sicrhau twf pwerdy cynhenid economaidd y gogledd yn hytrach nag ein bod ni jest yn dibynnu ar ardaloedd eraill?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour

(Cyfieithwyd)

Wel, yn fy marn i mae gennym yng ngogledd Cymru—ac rwy’n siarad fel rhywun a gafodd ei eni yno, ei fagu yno ac sy’n byw yno—gymaint i’w gynnig i Bwerdy Gogledd Lloegr ag sydd gan Bwerdy Gogledd Lloegr i’w gynnig i ogledd Cymru. Mae gennym gryn dipyn i’w gyfrannu. Rhagwelir y gellir creu hyd at 70,000 o swyddi dros y ddau ddegawd nesaf yng ngogledd Cymru. Rwy’n hyderus y gellir cyflawni hynny drwy sicrhau mwy o gydweithredu trawsffiniol. Nid wyf yn gweld bod cydweithredu trawsffiniol yn fygythiad i ddiwylliant neu iaith Cymru mewn unrhyw ffordd o gwbl. Yn enwedig yng ngogledd Cymru, credaf y gallwn greu mwy o swyddi, mwy o gyfleoedd, drwy weithio’n agosach gyda’n gilydd.

Ar hyn o bryd, mae’r rhanbarth yn cyfrannu o gwmpas £35 biliwn i economi’r DU. Mae’r potensial i dyfu yn enfawr, ond dylem hefyd gydnabod, os nad ydym yn rhan o gynghrair drawsffiniol, ein bod mewn perygl, gyda’r bargeinion dinesig, gyda’r momentwm sydd y tu ôl i ddinas-ranbarth Lerpwl, dinas-ranbarth Manceinion a phartneriaeth menter leol Swydd Gaer a Warrington, o orfod cystadlu gyda’r dinasoedd a’r siroedd hynny yn y pen draw. Ni fyddem yn dymuno i hynny ddigwydd os gallwn, yn lle hynny, gydweithio a chynnig economi ranbarthol lle rydym i gyd yn cynnig pethau sy’n ategu ei gilydd.

Mae ugain mil o bobl yn croesi’r ffin o Gymru i Loegr bob dydd. Mae ugain mil o bobl yn croesi’r ffin o Loegr i Gymru. O ran y bobl sy’n mynd i’w gwaith, nid yw’r ffin yn bodoli. Felly, yr hyn sydd angen i ni ei wneud yw sicrhau bod twf ar y ddwy ochr i’r ffin sy’n fanteisiol i’r ddwy ochr o ran y bobl sy’n byw yno.

Photo of Michelle Brown Michelle Brown UKIP 2:01, 13 Gorffennaf 2016

(Cyfieithwyd)

Mae gan Gymru gyfle ar hyn o bryd i ddenu buddsoddiad o Loegr drwy ddarparu lle mwy ffafriol i sefydlu busnes, a fyddai’n dod â swyddi mawr eu hangen i Gymru. Rwy’n siŵr y bydd pawb yn cytuno pan ddywedaf mai gorau po fwyaf o fusnesau y gallwn eu denu yma a gorau po fwyaf o swyddi sy’n cael eu creu. Mae’r gyfundrefn ardrethi busnes presennol yn rhwystro busnesau newydd rhag cael eu creu gan ei fod yn llyffetheirio busnes â thaliad mawr ar y cychwyn, cyn i’r busnes hwnnw gael un cwsmer hyd yn oed. A oes gan Lywodraeth Cymru unrhyw gynigion i gefnogi busnesau newydd a bach drwy ailstrwythuro’r drefn ardrethi busnes efallai, fel bod busnesau yn talu ar sail elw neu drosiant yn hytrach na gwerth nominal yr eiddo y maent yn ei feddiannu?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 2:02, 13 Gorffennaf 2016

(Cyfieithwyd)

Mae hwn yn bwynt sy’n cael ei ystyried yn gyson gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol, ond mae’r Aelod yn iawn, dylem ddefnyddio pob dull sydd gennym o ddenu buddsoddwyr i Gymru. Y llynedd, cofnodwyd y lefel uchaf ond un o fewnfuddsoddi yma. Mae hynny’n rhywbeth, unwaith eto, rydym am sicrhau ein bod yn ei gynnal. O ran cymorth ariannol i fusnesau, mae gennym y gronfa fenthyciadau i ficrofusnesau Cymru, sy’n werth £6 miliwn. Mae gennym gronfa fuddsoddi mewn mentrau technoleg yng Nghymru ac mae gennym hefyd £21 miliwn o gyllid newydd i helpu mentrau bach a chanolig i dyfu yng Nghymru, y gellir cael mynediad ato drwy ddwy gronfa Cyllid Cymru. Mae gennym hefyd, wrth gwrs, gronfa ad-daladwy o £5 miliwn ar gyfer busnesau bach a chanolig. Rydym yn awyddus i ddenu mewnfuddsoddiad yn ogystal â sicrhau bod ein cwmnïau sy’n bodoli’n barod yn tyfu ac yn ffynnu yng Nghymru, a sicrhau bod gennym entrepreneuriaid sydd â mynediad at yr adnoddau, y cyngor a’r cyfleoedd i sefydlu busnes yma yng Nghymru yn y cymunedau lle y’u magwyd fel nad oes angen iddynt adael Cymru.