Diolch i chi, Bethan Jenkins, am adael i mi gael fy munud. A gaf fi hefyd ddiolch i Bethan am ein hatgoffa am Wrthryfel Merthyr a’r rhan y chwaraeodd yn natblygiad mudiad yr undebau llafur? Cefais y fraint o siarad yn agoriad gŵyl Merthyr Rising eleni, sef y digwyddiad—blynyddol bellach—sy’n coffau’r digwyddiad hwnnw. Rwyf wrth fy modd eich bod yn falch eich bod yn hannu o Ferthyr, Bethan, ac rwy’n falch iawn o fod yn Aelod dros Ferthyr Tudful a Rhymni. Yr unig le rwy’n meddwl y byddwn yn ôl pob tebyg yn anghytuno â chi yw mai fy rhan yn y mudiad undebau llafur a ddaeth â fi i’r Blaid Lafur mewn gwirionedd, oherwydd fy mod yn teimlo bod y Blaid Lafur yn sefyll dros y gwerthoedd a oedd gennyf yn yr undeb llafur.

Felly, bydd y rhai ohonoch sy’n gyfarwydd â fy nghefndir yn amlwg yn ymwybodol o pam rwy’n cefnogi’r cynnig hwn. Rwy’n arbennig o falch o gael y cyfle i siarad gan mai un peth amlwg rwyf wedi ei ddysgu yn ystod fy amser—neu a ddysgais yn ystod fy amser—fel swyddog amser llawn gydag Unsain yw pa mor ffodus rydym ni mewn gwirionedd i fyw yng Nghymru ac i gael perthynas mor adeiladol rhwng Llywodraeth Cymru a’r undebau llafur, un y gwn ei bod yn destun eiddigedd fy nghydweithwyr sy’n gweithio ar yr ochr arall i Glawdd Offa. Wrth gyfeirio at Glawdd Offa, mae’n debyg mai dyma’r adeg i sôn am y gwaith partneriaeth rhwng yr undebau llafur a Llywodraeth Cymru yn GIG Cymru, a welodd gyferbyniad yn 2014 rhwng anghydfod cyflogau a gweithredu diwydiannol yn Lloegr, a setliad cyflog wedi’i negodi yn darparu’r cyflog byw go iawn i holl weithwyr y GIG yng Nghymru. Nodaf y pwynt hwnnw gan fy mod yn credu ei bod yn briodol dweud y gall llywodraeth dda, yn ogystal â chyflogwyr da, greu cysylltiadau diwydiannol da. Wrth gwrs, mae gennym gyngor partneriaeth y gweithlu yma yng Nghymru hefyd, yn delio â materion y gweithlu yn ein gwasanaethau cyhoeddus datganoledig, corff a arweiniodd at greu’r comisiwn staff, a fydd yn chwarae rhan arwyddocaol yn diwygio llywodraeth leol a gwasanaethau cyhoeddus yn y dyfodol.

Ond gall ethos gweithio mewn partneriaeth ymestyn y tu hwnt i wasanaethau cyhoeddus hefyd. Yr wythnos diwethaf, efallai y bydd rhai ohonoch wedi mynychu dathliadau Glas Cymru i nodi 15 mlynedd o berchnogaeth ar Dŵr Cymru fel cwmni di-elw. Dywedodd prif weithredwr Glas Cymru, Chris Jones, wrth y gwesteion a ddaeth ynghyd na ellid bod wedi goresgyn yr heriau effeithlonrwydd sylweddol a osodwyd ar y cwmni gan Ofwat mewn modd mor adeiladol heb ymgysylltiad llawn yr undebau llafur o dan eu cytundeb ‘cydweithio’. Felly, gyda’r heriau sy’n ein hwynebu ar ôl gadael yr UE, mae’n hollol wir fod undebau llafur yn fwy perthnasol nag erioed ar draws y DU ac fel Cynulliad Cymru, dylem wneud popeth yn ein gallu i feithrin a chefnogi undebau llafur yma yng Nghymru.