6. 4. Datganiad: Y Bil Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:41 pm ar 13 Medi 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 4:41, 13 Medi 2016

(Cyfieithwyd)

Rwy’n diolch i Mike Hedges am yr holl gwestiynau hynny. Rwy'n ddiolchgar am yr hyn a ddywedodd am y rheol gyffredinol ar atal osgoi, a bydd y rhai a fydd yn edrych yn fanwl ar y Bil yn gweld ein bod wedi dilyn strwythur prawf yr Alban ar gyfer y Rheol Gyffredinol ar Atal Osgoi, sef y bydd trefniadau treth sy'n artiffisial yn cael eu dal gan y Rheol Gyffredinol ar Atal Osgoi, ond o ran treth dir y dreth stamp, mae'n rhaid iddynt fod yn gamdriniol cyn bod y Rheol Gyffredinol ar Atal Osgoi yn berthnasol. Felly, rydym wedi gostwng y trothwy ar gyfer gweithredu’r rheol gyffredinol ar atal osgoi.

Rwy'n siŵr bod y mater sy’n ymwneud ag eiddo ar y ffin yn un y bydd y pwyllgor yn awyddus i dynnu sylw ato yn ystod y gwaith craffu. Rydym wedi gweithio'n agos iawn gyda'r awdurdod gwerth tir. Rydym yn credu bod yna tua 450 o eiddo—gallwn fwy neu lai eu henwi—ac mae tua 30 o'r rhai hynny yn newid perchennog mewn unrhyw flwyddyn benodol. Bydd i ba raddau y bydd eiddo yn dod o dan y drefn newydd yng Nghymru a'r drefn a fydd yn cael ei gweithredu yn Lloegr, yn dibynnu ar y graddau y bydd yr eiddo mewn un wlad neu'r llall. Felly, os bydd chwarter y tir yng Nghymru, bydd chwarter o'i rwymedigaeth yn cael ei phennu gan ein cyfraith ni, ac os bydd tri chwarter o'r tir yn Lloegr, bydd tri chwarter ohoni yn cael ei phennu gan y gyfraith sy'n gymwys yn Lloegr. Dyma pam yr ydym falch nad yw’n berthnasol dim ond i 30 o eiddo, ac mewn gwirionedd, nid yw llawer ohonynt wedi'u rhannu'n chwarter a thri chwarter; maent yn eu hanfod mewn un wlad a chanddynt ddarn ymylol o dir sydd yr ochr arall i'r ffin.

Mae'r egwyddor dim niwed yn hollbwysig o ran addasu grantiau bloc. Beth yw diben addasu grantiau bloc? Ei ddiben yw adlewyrchu'r ffaith na fydd Llywodraeth y DU bellach yn derbyn refeniw gan drethdalwyr yng Nghymru ar gyfer trethi sydd wedi'u datganoli. Felly, os yw'r Cynulliad hwn yn gwneud penderfyniadau sy'n golygu ein bod yn gallu codi trethi, mae angen i ni wneud yn siŵr ein bod yn elwa ar hynny; os ydym yn gwneud penderfyniadau i’r gwrthwyneb, mae'n rhaid i ni fod yn glir y byddwn ni'n wynebu canlyniadau hynny. Ond mae'n rhaid i gymaryddion felly fod yn rhai teg, a dyna'r pwynt yr oedd Canolfan Llywodraethiant Cymru yn ei wneud am effaith Llundain.

Yn olaf, o ran trethiant gwerth tir, wel, yn bersonol, yr wyf i bob amser wedi gweld manteision yn hynny.  Yr hyn yr wyf i am i ni ei wneud, os gallwn ni, yn ystod tymor y Cynulliad hwn, yw symud ymlaen o ymarferion cymharol ddamcaniaethol o ran manteision ac anfanteision gwahanol ffyrdd o drefnu trethi. Ceir adroddiad da iawn, a gyhoeddwyd gan Lywodraeth yr Alban ym mis Rhagfyr y llynedd, ar y cyd â Chonfensiwn Awdurdodau Lleol yr Alban a Llywodraeth yr Alban, sy'n gwneud yr union beth hynny: mae'n ymarfer manteision damcaniaethol sy’n ymwneud â threth gwerth tir, treth incwm leol, diwygio’r dreth gyngor, er enghraifft. Nid wyf yn credu bod angen i ni fynd dros hynny eto. Rydym yn gwybod yn awr yn ddamcaniaethol beth yw'r pwyntiau cadarnhaol a'r pwyntiau negyddol sylfaenol. Mae angen i ni wneud ychydig o waith cymhwysol i weld, fel y dywedais wrth Adam, pe byddem yn penderfynu dilyn unrhyw un o'r ffyrdd hynny yng Nghymru, beth y byddai hynny'n ei olygu mewn gwirionedd ar gyfer cymhwyso trethi yng Nghymru. Wedyn, byddwn mewn gwell sefyllfa i weld pa un o'r modelau hyn a allai fod yn well ar ein cyfer ni.