5. Pa gamau y gall y Gweinidog eu cymryd i liniaru unrhyw effeithiau negyddol canlyniadol ar yr amgylchedd a gaiff eu hachosi gan ddatblygiadau busnes? OAQ(5)0020(ERA)

Mae ein Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 a Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016 yn ein galluogi i reoli adnoddau Cymru mewn ffordd fwy rhagweithiol, cynaliadwy a chydgysylltiedig. Mae ein targedau statudol ar newid hinsawdd a chyllidebu carbon yn helpu i ddarparu sicrwydd ac eglurder ar gyfer buddsoddi a busnes. Mae’r ddeddfwriaeth hon yn rhoi i ni un o’r fframweithiau statudol mwyaf blaengar a chynhwysfawr yn y byd.

Diolch i chi, Ysgrifennydd y Cabinet. Rwy’n siŵr, fel fi, eich bod yn cefnogi busnesau gwledig yn frwd. Fodd bynnag, mae llawer o densiwn rhwng rhai o’r busnesau gwledig mawr iawn—ysgrifennais atoch am nifer ohonynt yn y gorffennol—a’r effaith y maent yn ei chael, ac yn wir, byddwn yn mynd mor bell â dweud, yr effaith andwyol y maent yn ei chael ar drigolion lleol yn yr ardaloedd cyfagos. Rwyf wedi crybwyll y materion hyn wrth awdurdodau lleol yn ogystal â Cyfoeth Naturiol Cymru i sicrhau bod y busnesau gwledig hyn yn cydymffurfio â’r gyfraith, yn dilyn y canllawiau, ac yn ceisio lliniaru effaith eu busnesau ar eu cymunedau. Mae Cyfoeth Naturiol Cymru a’r cynghorau lleol wedi dod yn ôl ataf dro ar ôl tro yn dweud nad oes ganddynt y pwerau statudol i gymryd camau o’r fath. Ysgrifennydd y Cabinet, tybed a wnewch chi adolygu pa bwerau statudol sydd gan y sefydliadau hyn fel eu bod yn gallu cyflawni gorfodaeth gynhwysfawr a theg, nid er mwyn llyffetheirio busnesau, oherwydd nid oes yr un ohonom am weld hynny, ond er mwyn sicrhau bod y tensiwn rhwng busnes a’r gymuned leol y mae’n gweithredu ynddi yn deg ac yn gyfartal i bawb.

Ie, rwy’n cytuno’n llwyr â chi. Mae’n bwysig iawn fod ganddynt y pwerau hynny. Byddaf yn sicr yn edrych ar Cyfoeth Naturiol Cymru i wneud yn siŵr fod ganddynt y pwerau hynny. Rwy’n ymwybodol eich bod wedi ysgrifennu ataf droeon am fusnesau yn eich etholaethau eich hun ac rwy’n gwybod ein bod wedi gohebu. Ond byddaf yn sicr yn hapus iawn i edrych ar hynny gan ei bod yn bwysig iawn, er enghraifft, fod rheoliadau asesu effeithiau amgylcheddol—. Maent yn ei gwneud yn ofynnol i brosiectau gael—. Wyddoch chi, y rhai sy’n debygol iawn o gael effaith sylweddol ar yr amgylchedd, mae’n rhaid iddynt fod yn ddarostyngedig i gydsyniad cyn y gallant fwrw ymlaen, felly mae’n bwysig iawn fod hyn yn digwydd.

Ysgrifennydd, rydw i wedi cael nifer o bobl yn dod ataf i yn ardal Aberafan sydd yn poeni ynghylch lleoliad tyrbinau morlyn bae Abertawe oherwydd y ffaith eu bod nhw’n credu y bydd yn effeithio ar y llif i mewn i’r môr a hefyd, wedyn, sut y bydd hynny’n effeithio ar eu gallu nhw i fod yn rhan o’r broses y maen nhw’n ei mwynhau yn yr ardal honno. A ydych chi wedi cael cyfle i edrych ar y cwyn hwnnw yn benodol ac wedi gallu trafod hynny gyda nhw er mwyn sicrhau na fyddai hynny’n digwydd pe bai’r morlyn yn mynd yn ei flaen?

Cefais fy nghyfarfod cyntaf yr wythnos hon mewn perthynas â morlyn llanw bae Abertawe, ond ni edrychais yn fanwl ar y pwynt rydych yn ei grybwyll. Ond rwy’n hapus iawn i ysgrifennu atoch—i wneud hynny ac i ysgrifennu atoch.

David Rowlands.

Mae’n ddrwg gennyf, na.