3. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i wella mynediad at chwarae i blant yng Nghwm Cynon? OAQ(5)0043(CC)

Diolch am y cwestiwn. Mae Llywodraeth Cymru yn rhoi pwys mawr ar chwarae a’i bwysigrwydd ym mywydau plant, gan gynnwys yr effaith ar les, iechyd, a chyfleoedd bywyd yn y dyfodol.

Diolch. Roeddwn yn falch yr wythnos diwethaf o allu mynychu agoriad dwy ardal chwarae hygyrch yn fy etholaeth, yng Nghilfynydd a Glyn-coch. Yn y ddau achos, gwnaed gwelliannau o ganlyniad i ymgyrchoedd cymunedol a gafodd gefnogaeth dda a buddsoddiad i’w groesawu’n fawr gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf. Mae Erthygl 31 o Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn yn nodi hawl i chwarae. Sut y mae Llywodraeth Cymru yn ymgysylltu â phartneriaid, fel awdurdodau lleol, er mwyn sicrhau bod ganddynt ardaloedd chwarae sy’n hygyrch i bob plentyn?

Hoffwn longyfarch Rhondda Cynon Taf ar eu buddsoddiad yn eich cymuned leol hefyd. Mae Llywodraeth Cymru wedi gosod dyletswydd statudol ar awdurdodau lleol i asesu, a lle bo hynny’n ymarferol, i sicrhau cyfleoedd chwarae digonol sy’n diwallu anghenion, megis mynediad a chynhwysiant plant a’u teuluoedd. Rydym wedi cynhyrchu pecyn cymorth a hefyd yn ariannu Chwarae Cymru i’w cynorthwyo i gyflawni’r ddyletswydd hon.

Weinidog, yn amlwg, un o brif elfennau iechyd y cyhoedd yw codi lefelau cyfranogiad mewn chwaraeon yng Nghymru, ac i bobl ifanc gymryd rhan mewn gweithgareddau iach, ble bynnag y maent. Mae’n amlwg mai o’r pethau sy’n achosi trafferth i nifer o glybiau chwaraeon ar draws fy rhanbarth, sef Canol De Cymru, yw ffioedd lleiniau a ffioedd am gyfleusterau. Rwy’n sylweddoli mai mater i lywodraeth leol yw hwn, ond bron nad oes gennych amcan polisi yn y fan hon sy’n gwrthdaro â phenderfyniadau a wneir yn neuadd y sir.

Rydym yn deall bod yn rhaid cael ffi am fod y cyfleusterau hyn yn costio, ond yr hyn sy’n peri pryder yw’r ffaith fod llawer o’r clybiau hyn yn nodi enghreifftiau mewn ardaloedd eraill lle mae’r costau’n wahanol, yn aml iawn o fewn ardal yr un awdurdod lleol. Sut rydych yn gweithio gyda chyd-Aelodau yn y Cabinet i ddatblygu polisi mwy cydlynol sy’n cysylltu’r negeseuon iechyd cyhoeddus â chyfranogiad cymunedol, ac yn benodol, â ffioedd llywodraeth leol am gyfleusterau cymunedol?

Mae’r Aelod yn nodi pwynt pwysig ynglŷn â hygyrchedd, a gall pris fod yn ffactor weithiau sy’n cyfrannu at anallu pobl i wneud defnydd o’r pethau hyn. Byddaf yn dwyn hyn i sylw’r Gweinidog perthnasol, er mwyn cael trafodaeth gyda hi. Ond fe wnaethom ddeddfu y llynedd gyda Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, sy’n edrych ar wella lles pawb yn hirdymor. Bydd hyn yn rhywbeth y bydd yn rhaid i awdurdodau ddangos eu bod yn ei ystyried yn eu gweithredoedd mewn perthynas â mynediad at chwarae hefyd.