Ysgrifennydd y Cabinet, diolch am eich datganiad heddiw. Rhywfaint o newyddion da, o'r diwedd; mae wedi bod yn amser hir yn cyrraedd. Pan oeddech yn crybwyll rhwystredigaeth rhai Aelodau, rwy’n meddwl bod llawer iawn o'r rhwystredigaeth honno wedi dod gan yr Aelod dros Dorfaen a mi dros yr ychydig wythnosau a misoedd diwethaf. Rydym wedi galw am y datganiad hwn, ac roeddech wedi dweud y byddech yn ei ddarparu ddiwedd mis Hydref, ac rydych wedi gwneud, felly diolch ichi am hynny.

Dywedasoch wrthym yr hyn yr ydym wedi bod eisiau ei glywed a’r hyn y mae clinigwyr wedi bod yn galw amdano ers amser hir iawn yn y de-ddwyrain. Rwy'n credu i mi fynd i’m cyfarfod Dyfodol Clinigol Gwent cyntaf ar ddatblygiad y ganolfan gofal critigol arbenigol hon yn ôl yn 2004—gwaith ymddiriedolaeth GIG Gwent yn y dyddiau hynny. Felly, rydym yn wir wedi disgwyl yn hir i gael y penderfyniad hwn. Yn wir, byddwn wedi aros hyd yn oed yn hirach erbyn yr amser y bydd yn agor o'r diwedd yn 2022. Felly, yn gyntaf oll, a gaf i ofyn pam y mae wedi cymryd cyhyd i gyrraedd y pwynt hwn, o ystyried y lefel o gefnogaeth gan glinigwyr a'r cyhoedd? Rwy’n sylweddoli y bu’n rhaid rhoi trefn ar nifer o bethau er mwyn i ni gyrraedd y pwynt hwn, ond mae wedi cymryd llawer gormod o amser. Ar hyn o bryd, mae gwasanaethau yn Ysbyty Brenhinol Gwent a Nevill Hall yn gwegian dan straen y gofynion sy'n cael eu rhoi arnynt. Rydym ni i gyd yn cael cwynion gan etholwyr am y sefyllfa hon, ond mae diwygio’r gwasanaethau ysbytai hyn—ac rwyf wedi gorfod dweud hyn wrth fy etholwyr—wedi bod yn ddibynnol ar aros i’r ganolfan gofal critigol gael ei datblygu fel y gellir rhyddhau pwysau. Felly, mae wedi bod yn fater o gael y ceffyl o flaen y drol yn yr ystyr hwnnw.

Yn ôl yn y cyfarfodydd hynny 10 mlynedd yn ôl, rwy’n cofio cael gwybod bod ailddatblygu Nevill Hall 10 mlynedd yn y dyfodol, y tu ôl i ddatblygiad y ganolfan gofal critigol. Wel, rydym mewn gwirionedd y tu hwnt i'r pwynt yn awr lle’r oedd Nevill Hall i fod i gael ei ailddatblygu, felly a allwch chi roi'r wybodaeth ddiweddaraf inni am yr amserlen ar gyfer ailddatblygu Nevill Hall ac Ysbyty Brenhinol Gwent? Nid wyf yn golygu amserlen gadarn, ond a allwch chi o leiaf roi syniad i ni pryd y byddwch yn meddwl y bydd yr ysbytai hynny, neu ysbyty cyffredinol newydd, yn dod ar-lein?  A fydd hyn yn peidio â digwydd yn llawn hyd nes trosglwyddo gwasanaethau yn 2022, neu a ydych yn rhagweld cyfnod pontio graddol i'r safle newydd a datgomisiynu fesul cam ar wasanaethau mewn ysbytai eraill, gyda chapasiti yn cael ei ryddhau wrth i ni fynd ar hyd y ffordd, neu a ydych yn gweld y bydd popeth yn digwydd ar ôl 2022?

Er bod y cynllun wedi cael cefnogaeth aruthrol, mae’n wir i ddweud bod cryn bellter o dde Powys i'r Fenni ac mae'n amlwg yn bellach o lawer i safle Llanfrechfa Grange yng Nghwmbrân. Felly, pa sicrwydd y gallwch chi ei roi i bobl gogledd sir Fynwy a de Powys na fydd yr amseroedd teithio hirach hyn yn achosi gormod o broblemau, a pha waith modelu sydd wedi’i wneud ar gyfer amseroedd teithio mewn ambiwlans? Mae'n llai o broblem i mi yn fy etholaeth i, ond rwy’n gwybod yn etholaeth Kirsty Williams ym Mrycheiniog a Maesyfed y bu pryder am yr amseroedd teithio hirach i'r ganolfan newydd. Felly, pa waith sydd wedi'i wneud yn y maes hwn?

Rydym yn awr yn wynebu pump neu chwe blynedd arall cyn i’r ganolfan newydd agor. Pa sicrwydd sydd ar gyfer recriwtio yn ystod y cyfnod hwnnw? Mae hyn wedi ei godi eisoes gan Rhun ap Iorwerth. A yw'r rhai sy'n cael eu recriwtio i'r GIG yn cael eu gwneud yn ymwybodol o'r newidiadau hyn? Mae angen i ni leddfu unrhyw ansicrwydd yn ystod y cyfnod pontio.

Rwy’n cytuno â'ch sylwadau, Ysgrifennydd y Cabinet, bod hyn yn ymwneud â chreu GIG integredig, effeithlon, gydag un canolfan yn ymdrin â'r triniaethau brys mwyaf cymhleth, gan ryddhau capasiti ar draws gweddill ardal y bwrdd iechyd ar gyfer gofal sylfaenol gwell. Wrth gyfeirio at y pryderon am drafnidiaeth gyhoeddus, nid yw Cwmbrân mor bell â hynny oddi ar y rhwydwaith trafnidiaeth gyhoeddus fel fy mod yn credu y bydd yn achosi problemau enfawr—mae llawer o wasanaethau bws a thrên da i'r ardal honno. Wrth gwrs, holl bwynt y ganolfan gofal critigol yw nad yw’n mynd i fod yn ysbyty cyffredinol lle mae pobl yn gyffredinol yn galw heibio mewn car; mae'n mynd i fod yn lle y bydd pobl yn ymweld ag ef mewn ambiwlansys ar ôl bod mewn damweiniau difrifol—pobl sydd â chyflyrau difrifol. Felly, nid wyf yn credu bod hynny'n gymaint o broblem ag y byddai yn achos ysbyty cyffredinol, ond serch hynny rwy'n falch eich bod wedi mynd i’r afael a hynny yn gynharach.

Roedd Dyfodol Clinigol Gwent yn ddibynnol, nid yn unig ar y ganolfan newydd hon, ond hefyd ar wasanaethau cymunedol o ansawdd uchel. Rwy'n cofio edrych ar ddiagram gyda phyramid. Roedd gennych y ganolfan gofal triphlyg ar y brig, roedd gennych ofal sylfaenol yn y canol ac roedd gennych wasanaethau cymunedol ar y gwaelod. Bryd hynny, roedd clinigwyr yn glir iawn na fyddai'r system newydd hon yn gweithio oni bai bod y gwasanaethau cymunedol hynny ar waelod y pyramid yn cael eu dwyn ar-lein ar yr un pryd. Ymddengys eich bod yn nodi yn eich datganiad eich bod yn hyderus ynghylch lefel y cynnydd, cyfradd y cynnydd, a wnaethoch wrth ddatblygu’r gwasanaethau cymunedol hynny. A allwch chi roi sicrwydd pan fyddwn yn cyrraedd 2021, 2022—pryd bynnag y bydd y dyddiad agor terfynol—y bydd hyn i gyd yn gweithio gyda'i gilydd fel gwasanaeth GIG integredig, cydlynol yn y de-ddwyrain, ac na fydd unrhyw syndod ar y pwynt hwnnw mewn cysylltiad â diffyg capasiti nad yw wedi ei ragweld ar hyn o bryd? Diolch.