1. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am werth allforion tramor i economi Cymru? OAQ(5)0280(FM)

Mae cynyddu gwerth allforion a nifer yr allforwyr yng Nghymru wedi bod yn golofnau canolog o’n strategaeth economaidd ers cryn amser. Rydym yn gwybod bod masnach yn sbardun allweddol o dwf economaidd, sydd, yn ei dro, yn rhoi hwb i incymau.

Mae Llywodraeth Cymru yn trefnu taith fasnach gyda chymhorthdal ​​i Saudi Arabia ym mis Mawrth y flwyddyn nesaf, ac rwy'n siŵr nad oes angen i mi atgoffa’r Aelodau bod Saudi Arabia yn fan lle mae pobl yn cael eu dienyddio am droseddau, fel lleisio barn yn erbyn y gyfundrefn. Gyda chymorth allforion y DU, maen nhw hefyd yn cynnal rhyfel creulon yn erbyn Yemen, sydd wedi hawlio bywydau miloedd, ac mae gwarchae Yemen wedi achosi argyfwng dyngarol. Yng nghanol yr holl greulondeb hwn, a yw'n briodol cyfeillio â Saudi Arabia? Onid ydych chi’n meddwl y dylech chi fod yn gwneud safiad ar y cwestiwn hwn? Ac o ystyried y newyddion heddiw bod arfau a werthwyd i Saudi wedi mynd i ddwylo ymladdwyr ISIS, a allwch chi ein sicrhau heddiw nad oes gan y genhadaeth hon unrhyw beth o gwbl i'w wneud â'r diwydiant amddiffyn neu'r diwydiant arfau?

Wel, mae teithiau masnach yn holl-gwmpasol. Mae'n iawn i ddweud ein bod ni’n masnachu gyda chwmnïau na fyddem yn rhannu eu gwerthoedd. Ceir problemau gyda nifer o wledydd ledled y byd, lle byddai'n well gennym ni pe byddai eu systemau yn fwy agored, a phe byddai eu systemau yn agosach i’n system ni. Ond rwy’n credu, trwy fasnachu gyda’r gwledydd hyn, ei bod yn bosibl dangos bod ffordd o lywodraethu sy'n wahanol ac, yn fy marn i, yn well na'r rhai sy'n bodoli yn eu gwledydd nhw. Mater iddyn nhw, wrth gwrs, yw sut y maen nhw’n llywodraethu eu hunain, ond, serch hynny, cawn ein harwain gan y Swyddfa Dramor a Chymanwlad pa un a yw'n briodol cael cysylltiadau masnach â gwledydd ai peidio.

Brif Weinidog, mae Cymru yn wlad fach ond angerddol sy'n gwneud yn well nag y gellid disgwyl. Nodaf mai £12.1 biliwn oedd gwerth allforion Cymru ar gyfer y flwyddyn hyd at ac yn cynnwys Mehefin 2016, ac roedd allforion i'r Undeb Ewropeaidd yn cyfrif am bron i 40 y cant o’r allforion o Gymru. Mae’r Prif Weinidog yn eiriolwr brwd a llwyddiannus o werthu Cymru i'r byd. Felly, pa gynlluniau ar gyfer y dyfodol y mae Llywodraeth Cymru wedi eu rhoi ar waith i sicrhau y gall nwyddau a gwasanaethau Cymru barhau i gael eu hallforio i'r byd?

Rydym ni wrthi’n cynllunio ein gweithgareddau tramor ar gyfer 2016-17. Bydd y rhaglen honno’n cynnwys cydbwysedd o farchnadoedd traddodiadol y mae angen i ni eu cynnal, a chwilio am farchnadoedd newydd. A bydd chwe thaith fasnach a fydd yn digwydd dros y chwe mis nesaf.

Brif Weinidog, dywedodd baromedr busnesau Cymru, o adroddiad Siambr Fasnach De Cymru, bod nifer y mentrau bach a chanolig eu maint a oedd yn adrodd twf o ran gwerthiant ac archebion allforio wedi gostwng yn nhrydydd chwarter 2016. Mae fy mag post fy hun yn tyfu wrth i fusnesau bach gysylltu â mi yn pryderu am y cynnydd posibl i’w hardrethi busnes. A wnewch chi ystyried cynyddu'r cyllid yr ydych chi wedi ei roi ar gael ar gyfer cymorth pontio, oherwydd, yn amlwg, byddai hynny’n helpu llawer o fusnesau bach sy’n dal i fod yn ansicr iawn am faint eu hardrethi busnes ar ôl 2017?

Wel, byddwn yn gallu rhoi ystyriaeth lawn i'r mater hwnnw pan fyddwn ni’n gwybod yr hyn y mae'r Canghellor wedi ei gyhoeddi yn ei ddatganiad yr hydref. Os yw'n hael, yna gallwn ninnau fod yn hael hefyd, wrth gwrs.

A gaf i ganmol y Prif Weinidog ar ei ymateb i'r cwestiwn cyntaf heddiw, gan gytuno â beirniadaeth arweinydd Plaid Cymru o weithgareddau Llywodraeth Saudi yn Yemen? Serch hynny, mae'n hanfodol bwysig i Gymru ein bod ni’n gwella ein cysylltiadau masnach gyda Saudi Arabia. Dim ond ychydig o fasnach ydyw—£240 miliwn mewn allforion y llynedd—ond, serch hynny, mae hynny'n bwysig iawn. Ond mae masnach gyda gweddill y byd, y tu allan i'r UE, yn mynd i ddod yn gynyddol bwysig i ni fel cenedl. Cyfeiriodd Rhianon Passmore at y ffaith fod 40 y cant o'n hallforion yn mynd i'r UE; roedd yn 60 y cant 10 mlynedd yn ôl—mae'r sefyllfa parthed Cymru a gweddill y byd wedi gwrthdroi. Felly, a wnaiff y Prif Weinidog gytuno ei bod yn hanfodol bwysig bod gennym ni deithiau masnach i weddill y byd, i fanteisio ar yr anghydbwysedd cynyddol hwn?

Wel, rydym ni’n gwneud hynny. Hynny yw, bydd teithiau masnach i'r Unol Daleithiau ac i'r Emiraethau Arabaidd Unedig, sy'n farchnad allforio fawr i ni. Mae'n rhaid i ni fod yn wyliadwrus rhag bod mewn sefyllfa, er hynny, lle mae gennym ni rwystrau o ran cael mynediad at y farchnad Ewropeaidd a'r farchnad Americanaidd. Nid wyf wedi fy argyhoeddi o gwbl y byddwn ni’n gweld cytundeb masnach rydd gyda'r Unol Daleithiau a fydd yn gwneud unrhyw beth heblaw bod o fudd i’r Unol Daleithiau. Dyna'n union yr etholwyd y darpar Arlywydd, Trump, i’w wneud. Felly, nid wyf yn rhannu’r gobaith sydd gan rai y bydd y DU, rywsut, mewn sefyllfa freintiedig o ran yr Unol Daleithiau. Serch hynny, rydym ni’n parhau i gynnal ein teithiau masnach i edrych ar ein marchnadoedd pwysig, i ddiogelu’r rheini, a hefyd, wrth gwrs, i chwilio am rai newydd.

Tynnwyd cwestiwn 2 [OAQ(5)0273(FM)] yn ôl.