8. Pa asesiad y mae'r Gweinidog wedi'i wneud o'r effaith a gaiff yr ardoll brentisiaethau ar y grant bloc? OAQ(5)0058(FLG)

Mae’r ardoll brentisiaethau yn dreth gyflogaeth Llywodraeth y DU sy’n gwrthdaro’n uniongyrchol â meysydd lle y mae cymhwysedd wedi ei ddatganoli. Nid yw’n darparu arian newydd sylweddol i Gymru. Bydd unrhyw arian canlyniadol cadarnhaol o ganlyniad iddo yn cael eu gwrthbwyso i raddau helaeth gan symiau canlyniadol negyddol a’r costau ychwanegol i ddarparwyr y sector cyhoeddus.

Diolch i chi am yr ateb hwnnw, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae’n destun pryder fod yr hyn rydym yn ei gael gan Lywodraeth ganolog y DU, mewn gwirionedd, yn cael ei gymryd yn ôl mewn rhan arall, ond hefyd rydym yn ariannu ein cyrff cyhoeddus ac mae’n rhaid iddynt roi’r arian hwnnw yn ôl i’r Trysorlys o dan yr ardoll brentisiaethau. A allwch roi sicrwydd y bydd yr arian yn cael ei ddefnyddio ar gyfer prentisiaethau? Mae llawer o’r cyrff rwyf wedi eu cyfarfod yn digwydd bod yn talu’r ardoll hon ac felly maent yn teimlo eu bod yn cael eu cosbi am gyflogi prentisiaid mewn gwirionedd ond nid ydynt yn cael unrhyw beth yn ôl. Yn Lloegr gwn fod ganddynt system dalebau, ond ymddengys nad oes gennym unrhyw beth o gwbl yma.

Gadewch i mi ddarparu’r ffigurau i’r Aelodau gael gweld. Mae’n fy atgoffa o un o’r cwestiynau cyntaf un a ofynnodd Andrew R.T. Davies i mi pan ddywedais fod y print mân yn bwysig yn hyn oll. Felly, yn y setliad yn sgil yr adolygiad o wariant, cyhoeddodd y Trysorlys y bydd £114 miliwn yn cael ei ychwanegu at grant bloc Cymru oherwydd yr ardoll brentisiaethau. Pe baech wedi darllen y print mân tuag at waelod y dudalen, buasech wedi darganfod bod £90 miliwn yn cael ei dynnu o’r grant bloc ar yr un pryd oherwydd gostyngiad yn rhaglenni prentisiaethau Lloegr. Pe baech wedi darllen ymhellach eto tuag at waelod y dudalen, buasech wedi darganfod bod gofyn i gyrff sector cyhoeddus yng Nghymru dalu £30 miliwn tuag at gynllun yr ardoll brentisiaethau. Felly, roeddem yn cael £114 miliwn ac roedd £120 miliwn yn cael ei dynnu ymaith. Dyna pam, ar ddyddiau fel heddiw, mae’n bwysig aros i weld y stori lawn cyn gwneud unrhyw ymrwymiadau gwario.

O ganlyniad i bwysau cyfunol gan yr holl weinyddiaethau datganoledig, yn yr wythnos neu ddwy ddiwethaf cyhoeddodd y Trysorlys newid i sylfaen gyfrifo’r ardoll brentisiaethau, a fydd yn darparu £13.7 miliwn ychwanegol i Gymru y flwyddyn nesaf. Byddaf yn cael trafodaethau gyda fy nghyd-Aelodau Cabinet ynglŷn â sut y gellir buddsoddi’r arian hwnnw. Ond mae unrhyw syniad fod yna filiynau a miliynau o bunnoedd yn dod i Gymru drwy’r ardoll brentisiaethau yn anwiredd llwyr.