Hoffwn ddiolch i Blaid Cymru am gyflwyno’r ddadl hon heddiw. Mae cynllun cyflawni canser Llywodraeth Cymru ar ei newydd wedd yn amlinellu maint y broblem sy’n ein hwynebu. Mae gofal canser wedi gwella’n sylweddol dros y blynyddoedd ac o ganlyniad, mae mwy a mwy o bobl yn goroesi canser. Fodd bynnag, rydym yn methu’n wael o ran diagnosis cynnar ac yma y mae rhai o’r cyfraddau goroesi gwaethaf ar ôl pum mlynedd yn y byd datblygedig. Yn y pen draw bydd un o bob dau ohonom yn datblygu canser ar ryw adeg yn ein bywydau ac fel y mae Dr Crosby yn ysgrifennu yn y cyflwyniad i’r cynllun cyflawni canser,

‘Mae cael diagnosis o ganser yn gynnar yn ei gwneud yn bosibl cael cyfuniad o driniaethau llai ymosodol a llai costus, gwell profiad ac ansawdd bywyd gwell i’r claf, ac yn hollbwysig goroesi’n hirach.’

Mae’n rhaid i ni wneud yn well. Rhaid i ni ddysgu o brofiadau mewn mannau eraill, ac rwy’n falch fod Llywodraeth Cymru yn derbyn nad ydym yn perfformio’n dda o ran diagnosis cynnar a’u bod yn barod i edrych ar sut y caiff pethau eu gwneud ar draws y byd. Mae ymweliad y grŵp gweithredu canser â Denmarc wedi arwain at ailwampio trefniadau atgyfeirio canser meddygon teulu a threialu canolfannau diagnostig. Mae cynnig Plaid Cymru yn cyfeirio at y gwaith a wnaed i ddatblygu’r cynllun cyflawni canser yn Lloegr, a byddai UKIP yn hapus i gefnogi ymdrech Cymru i fabwysiadu’r targedau canser a nodwyd yn yr adroddiad gan y tasglu canser annibynnol.

Mae’r GIG yn Lloegr wedi gwneud gwelliannau enfawr yn eu cyfraddau goroesi ar ôl pum mlynedd a byddai’n werth i ni ddysgu o’r cyflawniadau hyn.