2. 2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd, Llesiant a Chwaraeon – Senedd Cymru ar 7 Rhagfyr 2016.
8. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y camau y mae'n eu cymryd i wella safon gwasanaethau'r GIG yng Nghanol De Cymru? OAQ(5)0089(HWS)
Rydym yn parhau i weithio gyda’r holl fyrddau iechyd a’r ymddiriedolaethau yn ardal Canol De Cymru i wella safonau. Mae hyn yn cynnwys systemau llywodraethu, arweinyddiaeth a rheoli perfformiad cryf, monitro digwyddiadau a phryderon, mentrau gwella ansawdd fel ein rhaglen Gwella 1000 o Fywydau ac wrth gwrs, arolygaeth drwyadl o’r gwasanaethau.
Diolch i chi am yr ateb hwnnw, Ysgrifennydd y Cabinet. Rwy’n siŵr y buasech, fel fi, wedi cael eich dychryn gan nifer yr ambiwlansys sydd y tu allan i adran ddamweiniau ac achosion brys Ysbyty Athrofaol Cymru a’r pwysau y mae hynny’n ei roi ar y staff a’r pryder y mae’n ei roi ym meddyliau cleifion. Gwn fy mod wedi gofyn am gwestiwn brys ar y mater penodol hwn oherwydd bod y materion sy’n ymwneud â phroblemau staffio’r adran ddamweiniau ac achosion brys yn parhau yng Nghaerdydd. Pa gamau rydych yn eu cymryd i weithio gyda Chaerdydd a’r Fro i sicrhau bod y pwysau hwnnw’n cael ei leddfu, yn enwedig wrth i ni wynebu cyfnod prysur y Nadolig oherwydd ni all fod yn dderbyniol cael cymaint â hynny o ambiwlansys wedi parcio y tu allan i adran ddamweiniau ac achosion brys, ambiwlansys nad ydynt mewn defnydd yn y bôn ac nad ydynt yn gallu gwneud y gwaith y maent yn ei wneud o gwmpas Canol De Cymru, sef cludo pobl i’n hysbytai mewn argyfwng?
Diolch i’r Aelod am y cwestiwn dilynol. O ran ambiwlansys, mae’n bwysig peidio â cholli golwg ar y ffaith fod gennym wasanaeth llawer gwell o’i gymharu â’r sefyllfa roeddem ynddi ddwy flynedd yn ôl. Ond mae’n rhan o system gofal iechyd gyfan: gallasai’r rhai nad oes angen iddynt alw am ambiwlans gael eu trin yn ddiogel ac yn briodol mewn gofal sylfaenol—gan fynd yn ôl, o bosibl, at Dewis Fferyllfa; mae pobl ag anhwylderau cymharol fân yn cyrraedd ein hadrannau damweiniau ac achosion brys—a’r hyn sy’n digwydd wedyn i sicrhau bod pobl, os oes angen iddynt fod yn yr ysbyty, yn cael eu trosglwyddo i’r ysbyty yn ddiogel mewn modd amserol, a hefyd, eu bod wedyn yn gallu gadael yr ysbyty’n ddiogel a dychwelyd i’r gymuned. Felly, nid ag un rhan o’r system yn unig rydym yn ymwneud.
Rwy’n credu bod y lluniau o ambiwlansys y tu allan i adrannau damweiniau ac achosion brys bob amser yn ennyn elfen o ddiddordeb, ond mae gennyf lawer mwy o ddiddordeb mewn gwybod pa mor hir y mae’n ei gymryd i drosglwyddo rhywun i’r cam nesaf o’u gofal yn ddiogel, a’r rhan angenrheidiol o’r daith ofal. Felly, pa mor hir y mae’n ei gymryd i nifer fawr o ambiwlansys ddadlwytho eu cleifion i wneud yn siŵr eu bod yn cyrraedd lle y mae angen iddynt fod ac yna i’r ambiwlansys hynny gael eu rhyddhau i’r system drachefn? Felly, mae hwn yn waith rydym wedi ymgymryd ag ef. A dweud y gwir, mae llawer mwy o graffu wedi bod ar y mater hwn ers i ni gyflwyno’r model newydd oherwydd y ffigurau chwarterol sy’n tynnu sylw at nifer yr oriau ambiwlans a gollwyd wrth drosglwyddo. Felly, anfonwyd canllawiau at y system gofal iechyd gyfan mewn perthynas â gwella trosglwyddo, gan ystyried y rhagoriaeth a’r arferion gorau yng Nghwm Taf yn ardal Canol De Cymru. Felly, mae ystod o gamau gwella ac nid oes unrhyw laesu dwylo mewn perthynas â hyn. Rydym yn disgwyl y bydd mwy o her yn ystod cyfnod y gaeaf, fel y buasech yn ei ddisgwyl ym mhob rhan o’r system gofal iechyd, ond rwy’n hyderus y byddwn, dros y flwyddyn nesaf, yn parhau i weld gwelliant, craffu a herio parhaus o fewn y system wrth i ni gael gwell dealltwriaeth o’r hyn rydym angen iddo weithio. Os nad ydym yn edrych ar y system gofal iechyd yn ei chyfanrwydd, yna rwy’n credu y bydd gennym yr atebion anghywir ar yr adeg anghywir ac ni fyddwn ond yn trosglwyddo’r pwysau i wahanol rannau o’r system. Felly, rwy’n credu bod gennym y dull cywir, ond gadewch i ni beidio ag esgus y bydd hyn yn hawdd. Nid fy rhan i fel gwleidydd fydd rhan anoddaf y gwaith; ond rhan y bobl sy’n gweithio ar y rheng flaen mewn amgylchiadau real iawn ac anodd iawn.