9. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am unrhyw drafodaethau a gynhaliwyd â byrddau iechyd ynghylch defnydd mwy diogel o feddyginiaethau presgripsiwn? OAQ(5)0086(HWS)

Diolch i’r Aelod am ei chwestiwn. Cyfrifoldeb y gweithiwr gofal iechyd proffesiynol sy’n ysgrifennu’r presgripsiwn yw sicrhau bod unigolyn yn deall beth sy’n cael ei bresgripsiynu a sut y dylid ei gymryd. Mae gan fferyllwyr cymunedol rôl bwysig yn sicrhau bod y claf yn deall y drefn ar gyfer cymryd y feddyginiaeth wrth ddarparu’r presgripsiwn.

Diolch i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, am yr ymateb hwnnw. A gaf fi dynnu sylw at waith sydd ar y gweill ym Mwrdd Iechyd Lleol Cwm Taf ar hyn o bryd, sydd wedi bod yn cynnal ymgyrch i hyrwyddo addysg ac ymwybyddiaeth y cyhoedd o ddefnydd effeithiol o feddyginiaethau presgripsiwn dros y 15 neu’r 16 mis diwethaf? Ers i’r bwrdd iechyd ddechrau ei ymgyrch, rhoddwyd cefnogaeth a chyngor i fwy na 7,000 o ddefnyddwyr meddyginiaeth rheolaidd ar waredu hen feddyginiaethau, gan nodi pa gleifion, os o gwbl, nad ydynt yn cymryd meddyginiaethau presgripsiwn; mynd â meddyginiaethau i’r ysbyty os ydynt yn cael eu derbyn i’r ysbyty; a chymryd meddyginiaeth ar wyliau. Un effaith y mae’r ymgyrch wedi’i chael yw’r ffaith y byddai’r meddyginiaethau diangen a ddychwelwyd yn llenwi tri bws deulawr.

Gall hyn hefyd amlygu problem gorbresgripsiynu, yn ogystal â chleifion nad ydynt yn cymryd eu meddyginiaeth, am ba resymau bynnag. Wrth gwrs, buasai angen mynd i’r afael â’r costau sy’n gysylltiedig â hynny hefyd. Ond a fuasai Ysgrifennydd y Cabinet yn ymuno â mi i gymeradwyo’r ymgyrch ardderchog hon ar ran bwrdd iechyd prifysgol Cwm Taf ac annog byrddau iechyd eraill i ystyried mentrau tebyg?

Ydw, rwy’n hapus i wneud hynny. Mae’n ffigwr amlwg iawn i feddwl amdano—digon i lenwi tri bws deulawr. Rydym yn cydnabod bod heriau go iawn yma a meysydd go iawn ar gyfer gwelliant pellach. Mae’r pwyntiau rydych yn eu gwneud ynglŷn â hen feddyginiaethau a phobl sy’n dychwelyd y rheini er mwyn gallu cael gwared arnynt yn ddiogel, ac yn benodol, pwyntiau ynglŷn ag amlgyffuriaeth a deall sut y mae gwahanol feddyginiaethau’n rhyngweithio â’i gilydd neu pa un a ydynt mewn gwirionedd yn lleddfu’r pethau y maent yn ceisio eu trin. Dyna pam y cefais fy nghalonogi gan y ffaith fod clystyrau gofal sylfaenol wedi cyflogi ystod o fferyllwyr clinigol i wneud y gwaith hwn drostynt, felly mae wedi rhyddhau amser meddygon teulu yn ogystal â gwella ansawdd y gofal y mae’r unigolyn yn ei gael.

Mae hefyd yn mynd yn ôl at y cwestiwn blaenorol ynglŷn â gwneud yn siŵr ein bod, o fewn y system fferylliaeth gymunedol, yn gwobrwyo ansawdd, ac mae hyn yn rhan o fesur ansawdd i ddeall sut rydym nid yn unig yn dosbarthu yn ôl cyfaint, ond hefyd yn gwella ansawdd y gofal a ddarperir. Yn wir, mae Cwm Taf ar flaen y gad yn hyn o beth, er enghraifft, gyda llythyrau rhyddhau electronig gan y gwasanaeth ysbytai yn ogystal. Felly, mae cynnydd gwirioneddol i’w wneud mewn perthynas â rhyddhau o’r ysbyty, drwy wasanaeth fferyllol yr ysbytai, a rhan fwy i fferyllfeydd cymunedol ei chwarae hefyd. Felly, rwyf wedi cael fy nghalonogi gan ein sefyllfa a’r cyfeiriad rydym yn mynd iddo, ond mae hyn yn tynnu sylw at y ffaith fod llawer mwy o welliannau y gallem ac y dylem eu gwneud, yn sicr, ac rwy’n credu bod unigolion yn gweld budd go iawn o ganlyniad i hynny.