Part of the debate – Senedd Cymru am 6:05 pm ar 7 Rhagfyr 2016.
Ni all fod unrhyw amheuaeth o gwbl ar ôl blwyddyn hynod o anodd, fod rhywfaint o sicrwydd, yn y tymor byr o leiaf, i weithwyr dur a’u teuluoedd yn newyddion da iawn yn wir, yn enwedig ar yr adeg hon o’r flwyddyn. Bydd ‘argyfwng wedi’i osgoi’ i’r diwydiant dur yng Nghymru yn cael ei groesawu ar bob ochr i’r Cynulliad, ond byddai ‘argyfwng wedi’i oedi’n unig’ yn gynnig gwahanol iawn a dyna pam rwy’n siŵr y bydd llawer ohonom yn awyddus i astudio manylion canlyniad y trafodaethau rhwng Tata Steel a’r undebau. Yn hyn o beth, a all Ysgrifennydd y Cabinet ddweud mwy wrthym ynglŷn â’r hyn y mae’n ei wybod am y cynnig?
Deallwn fod cynllun buddsoddi 10 mlynedd wedi’i addo ar gyfer Port Talbot ac ar gyfer y safleoedd derbyn, ond ymrwymiad pum mlynedd yn unig ar gyfer cadw’r ddwy ffwrnais chwyth a thrwy’r compact cyflogaeth. A yw’n wir fod y cynllun buddsoddi gwerth £1 biliwn yn cael ei hunanariannu i bob pwrpas gan weithrediadau ym Mhort Talbot, ac os nad yw’r targedau hynny ar gyfer enillion yn cael eu cyrraedd byddai’r buddsoddiad yn dod i ben, sy’n ein gadael gyda’r posibilrwydd y gallem fod yn ôl yma yn cael yr un sgyrsiau yn 2021? ‘Does bosibl nad yw cynllun buddsoddi 10 mlynedd yn haeddu ymrwymiad 10 mlynedd. A allai ddweud beth yw statws y trafodaethau uno gyda ThyssenKrupp yn awr? Prif fantais cau’r gronfa bensiwn yw atyniad hynny i bartneriaid uno posibl neu i brynwyr.
Ar lefel ehangach, a allai Ysgrifennydd y Cabinet ddweud a yw’n meddwl ei bod yn wirioneddol annioddefol fod gweithwyr mewn unrhyw gwmni yn cael eu rhoi yn y sefyllfa hon, lle y mae’n rhaid iddynt ddewis rhwng eu pensiynau a’u swyddi? A ydym yn gosod cynsail peryglus y byddai cwmnïau solfent eraill yn ceisio manteisio arno? A yw’n gwybod a yw’r cynnig y dylai gweithwyr dur weithio tan eu bod yn 65 yn lle ymddeol yn 60 yn ôl ar y bwrdd? Ac a yw Tata wedi dweud wrtho beth fyddai’n digwydd pe bai gweithwyr dur yn gwrthod y cynigion pensiwn fel y gwnaethant bron yn unfrydol y llynedd? Yn olaf, pa hyder y gallwn ei gael ym mwrdd Tata Steel, sydd, ac eithrio’r cadeirydd dros dro, yn union yr un bwrdd ag a groesawodd gynllun Cyrus Mistry ar gyfer dadfuddsoddi ychydig fisoedd yn ôl yn unig, ac a wrthododd y cynllun gwrthdroad y mae’n hapus i’w groesawu heddiw?